Programmabegroting Zutphen 2020-2023
- Onderwerp
- Programmabegroting Zutphen 2020-2023
- Programma
- Algemene dekkingsmiddelen
- Forum
- Oordeelsvormend
- Portefeuillehouder
- H. Matser
- Inlichtingen bij
- Klaas Kamphuis
06-51984879 K.Kamphuis@zutphen.nl
- Soort bevoegdheid
- Budgetrecht
- Beleidsvrijheid
- Ruim
- Programmabegrotingswijziging
- Nee
Het college van burgemeester & wethouders stelt voor :
- De jaarschijf 2020 van de programmabegroting Zutphen 2020 - 2023 vast te stellen.
- Kennis te nemen van de jaarschijven 2021-2023 uit de programmabegroting Zutphen 2020-2023.
- De voorgenomen investeringen voor het begrotingsjaar 2020 zoals opgenomen in de programmabegroting 2020-2023 vast te stellen en hiervoor de kredieten beschikbaar te stellen.
Inhoud
Inleiding/aanleiding
Hierbij bieden wij u de programmabegroting 2020 – 2023 aan. Deze programmabegroting is in november 2019 ook te raadplegen via de website.
In 2020 richten we ons op twee zaken: we zetten alles op alles voor een financieel gezond Zutphen en we gaan op zoek naar nieuwe wegen om Zutphen krachtiger te maken. De financiële situatie van Zutphen is nog steeds zorgelijk. We hebben vorig jaar samen met u hard maar bijtijds op de rem getrapt. Sindsdien is er met ontzettend veel inzet gewerkt om orde op zaken te stellen: er zijn veel -en vaak pijnlijke- bezuinigingen doorgevoerd, we hebben gezorgd voor meer grip op onze uitgaven en het lukt steeds beter om sturing te geven aan de hoge kosten binnen het sociaal domein. We zetten alles op alles om het geld dat er is, zo eerlijk mogelijk te verdelen.
We vertrouwen op de veerkracht en weerbaarheid van onze samenleving. Zutphen is een gemeente waar iedereen kan meedoen en waar velen zich inzetten voor elkaar. We geloven in samenwerken, in ontwikkelingen mogelijk maken en in ons laten uitdagen. We zien dit vertaald in concrete resultaten van bijvoorbeeld het Torenfonds, in de Zutphense Uitdaging, in Verbindkracht Zutphen en bij Zutphen Energie.
We willen blijven investeren in een krachtig Zutphen en de sociaal-economische positie van onze stad versterken. Zutphen heeft (economische) groei nodig om krachtiger te worden en in balans te komen. Deze ambitie staat fors onder druk door de financiële problemen. We sluiten onze ogen niet voor de effecten van pijnlijke keuzes voor onze inwoners. Tegelijk is het nodig om op de lange termijn de uitgaven omlaag te krijgen en financieel er weer bovenop te komen. De eerste resultaten van onze aanpak bevestigen dat we op de goede weg zijn. Samen met onze inwoners, de raad en onze partners blijven we ons inzetten voor een sociaal-economisch krachtige gemeente, want dat is wat Zutphen verdient.
Zutphen financieel gezond
Uw raad heeft bij het Voorjaarsgesprek een heldere financiële koers uitgezet en we hebben de programmabegroting conform de door u mee gegeven uitgangspunten ingericht. Uw verzoek om zo reëel mogelijk te ramen leidde tot een aanpassing van diverse posten.
Het dekkingstekort voor de programmabegroting 2020 is berekend op € 1,6 miljoen. Daarnaast hebben wij een extra begrotingsbuffer ingebouwd van €1,0 miljoen waardoor er in totaal voor een bedrag van €2,6 miljoen is omgebogen in de begroting 2020. In de bijlagen vindt u de voorstellen om de begroting sluitend te krijgen. De meest opvallende maatregelen zijn de keuze om de OZB wederom te laten stijgen en het budget voor Krachtig Zutphen te halveren. Lastige keuzes, maar ons inziens nodig om Zutphen weer financieel gezond te krijgen. De rek is uit onze begroting, onze opties om te bezuinigen raken uitgeput.
De hierboven genoemde €2,6 miljoen zorgt ervoor dat ook de jaren 2021 en 2023 sluiten, het jaar 2023 zelfs structureel. Door een incidentele verlaging van de Algemene Uitkering is het dekkingstekort over 2022 fors hoger dan de besparingen van €2,6 miljoen. Het resterend tekort over dat jaar van ongeveer €2,0 miljoen wordt incidenteel gedekt. De wijze waarop dit gebeurt, bespreken wij t.z.t. met u.
Beoogd effect
Vaststellen van de programmabegroting 2020 waarmee enerzijds de inhoudelijke koers wordt vastgesteld en anderzijds de financiële middelen worden verdeeld.
Argumenten
1.1 Er is sprake van een sluitende meerjarenbegroting
De programmabegroting 2020 is financieel sluitend. Daarnaast is de programmabegroting 2021 structureel sluitend hetgeen wil zeggen dat structurele lasten gedekt zijn met structurele baten.
1.2 De bezuinigingsvoorstellen zijn verwerkt in deze programmabegroting
We hebben gekozen voor een pakket aan maatregelen dat er voor zorgt dat we de komende vier jaar een sluitende begroting hebben. Wij hebben een keuze gemaakt uit de voorgelegde set van maatregelen (zie bijlage). Er zijn alternatieve keuzes mogelijk. De gepresenteerde set van maatregelen kan worden gewijzigd, zowel qua omvang als qua pakketsamenstelling. Daarbij geldt wel dat er voor minimaal €1,6 miljoen moet worden bezuinigd c.q. inkomsten moeten worden verhoogd.
1.3 De voorgestelde maatregelen zijn realistisch en haalbaar
Het pakket aan bezuinigingsvoorstellen is ons inziens realistisch en haalbaar.
1.4 Er is een buffer gecreëerd voor mogelijke tegenvallers in 2020
De programmabegroting 2020 kent ombuigingen voor in totaal €2,6 miljoen. Hiervan is €1,6 miljoen nodig om het dekkingstekort te compenseren en is €1,0 miljoen beschikbaar om mogelijke tegenvallers op te kunnen vangen. Dit hebben wij gedaan omdat met name in het Sociaal Domein de uitgaven een grillig karakter hebben. Deze middelen worden toegevoegd aan de Algemene Reserve.
1.5 We versterken de Algemene Reserve
Een extern onderzoeksbureau onderzoekt welke besparingsmogelijkheden nog aanwezig zijn in het fysieke domein en het domein Bedrijfsvoering. De mogelijke opbrengsten die hier uit voortkomen worden aangewend om de Algemene Reserve te versterken. Deze is nu te laag en moet gevoed worden om de omvang te laten voldoen aan de gestelde eisen, zoals door uw raad besloten.
1.6 Besparingsmogelijkheden op de loonsom worden onderzocht
Naast het onderzoek naar besparingsmogelijkheden binnen het fysieke domein en het domein Bedrijfsvoering heeft het externe onderzoeksbureau ook de opdracht gekregen om te onderzoeken of de formatie en daarmee de loonsom van de gemeente Zutphen afwijkt van die van vergelijkbare gemeenten. Mocht de uitkomst hiervan aanleiding geven tot nadere besluitvorming dan bespreken wij dit separaat met u.
1.7 De besluiten vanuit het voorjaarsgesprek zijn verwerkt in de begroting 2020
Op 14 juni heeft het voorjaarsgesprek plaatsgevonden tussen uw raad en ons college. In dit voorjaarsoverleg heeft u aangegeven welke kaders en randvoorwaarden gelden voor de programmabegroting 2020. De programmabegroting is conform deze kaders en randvoorwaarden opgesteld.
3.1 Op deze wijze worden de benodigde kredieten beschikbaar gesteld
De investeringen worden jaarlijks in een meerjareninvesteringsplan voor de komende vier jaar opgenomen. Door het vaststellen van de programmabegroting stelt u daarmee ook de investeringen uit de eerste jaarschijf van het meerjareninvesteringsplan beschikbaar.
Kanttekeningen
1.1 De septembercirculaire is niet verwerkt in deze begroting
Jaarlijks ontvangen wij twee belangrijke circulaires vanuit het Rijk, namelijk de mei circulaire en de september circulaire. In deze circulaires geeft het Rijk aan in welke mate de Algemene Uitkering wordt bijgesteld. Deze effecten, zowel positief als negatief, kunnen fors in omvang zijn en kunnen het financiële plaatje van de gemeente flink beïnvloeden. De septembercirculaire is er nog niet en kan dus ook niet door ons verwerkt worden. Zodra deze circulaire ontvangen is, worden de gevolgen doorgerekend. De uitkomsten hiervan zullen wij met u delen.
1.2 De uitvoering van alle bezuinigingen vraagt executiekracht
De programmabegroting 2020 – 2023 is financieel sluitend. Dit is tot stand gebracht door op alle programmaonderdelen besparingen door te voeren. Echter, de uitvoering van al deze bezuinigingen vraagt nog veel tijd en energie van de organisatie. Daarom blijft de projectgroep Bezuinigingen ook de komende tijd actief. Wij informeren u daarover regelmatig.
1.3 Er is geen financiële ruimte voor nieuw beleid
Er is geen ruimte voor nieuw beleid in de komende jaren. Wel is er ruimte vrijgemaakt voor het zogenaamde wettelijk nieuw beleid. Dit wettelijk nieuw beleid kan dus gewoon doorgang vinden. Een overzicht van het wettelijk nieuw beleid is toegevoegd aan de Programmabegroting.
Risico’s
Het grootste risico voor het begrotingsjaar 2020 is dat de geplande bezuinigingen niet worden gerealiseerd alsmede het grillig verloop van de uitgaven in het Sociaal Domein. Daarom stellen wij voor een begrotingsbuffer in te bouwen van €1,0 miljoen.
Een ander risico is de omvang van de Algemene Uitkering. De komende jaren kent deze een daling, daarmee is ook rekening gehouden in de meerjarenbegroting 2020 – 2023. Mocht het Rijk door o.a. de stikstofuitspraak beduidend minder geld gaan uitgeven in de komende jaren dan heeft dit een negatief effect op de hoogte van de Algemene Uitkering. Het zogenaamde “trap op, trap af” principe betekent een lagere Algemene Uitkering indien het Rijk zelf minder uitgeeft.
Financiën
bedragen x € 1.000 |
|||||
Omschrijving |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
|
Saldo programmabegroting 2019 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Effecten opgetreden na programmabegroting |
|
|
|
|
|
- gevolgen circulaire algemene uitkering (voordeel) |
1.036.300 |
447.000 |
-1.575.700 |
546.700 |
|
- indexering |
-425.000 |
-979.000 |
-979.000 |
-979.000 |
|
- wegvallen dekking exploitatie kosten Warnshuus |
-55.500 |
-55.500 |
-55.500 |
-55.500 |
|
- overige mutaties (2019) |
15.500 |
97.200 |
70.800 |
16.300 |
|
Subtotaal |
571.300 |
-490.300 |
-2.539.400 |
-471.500 |
|
Voorstellen realistisch ramen |
-1.964.300 |
-1.506.800 |
-1.420.300 |
-1.453.400 |
|
Nieuw wettelijk beleid |
-230.000 |
-90.000 |
-90.000 |
-90.000 |
|
Subtotaal |
-1.623.000 |
-2.087.100 |
-4.049.700 |
-2.014.900 |
|
Mutaties (2020 e.v.) |
23.000 |
-321.500 |
-419.400 |
-296.100 |
|
Subtotaal programmabegroting 2020 |
-1.600.000 |
-2.408.600 |
-4.469.100 |
-2.311.000 |
|
Bezuinigingsvoorstellen |
2.600.000 |
2.555.000 |
2.555.000 |
2.555.000 |
|
Resultaat voor bestemming |
1.000.000 |
146.400 |
-1.914.100 |
244.000 |
|
Storten/onttrekking algemene reserve |
1.000.000 |
146.400 |
-1.914.100 |
244.000 |
|
Saldo programmabegroting 2020 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Communicatie/Vervolgtraject/Uitvoering
De planning voor de behandeling van de programmabegroting ziet er als volgt uit:
- 26 september: informele forumvergadering, presentatie college
- 7 oktober: Oordeelsvormende Forumvergadering waarin de raadsfracties hun voorlopige standpunten uitwisselen en eventueel wijzigingsvoorstellen kunnen indienen
- 4 november: Besluitvorming over de programmabegroting Zutphen 2020-2023.
Daarnaast bieden wij u de gelegenheid om mondeling technische vragen te stellen. Wij organiseren daarvoor een bijeenkomst waarover u nog wordt geïnformeerd.
Rapportage/evaluatie
Rapportage over de uitvoering van de programmabegroting vindt plaats conform de planning & control cyclus. Gedurende het begrotingsjaar gebeurt dit via de Bestuursrapportage (Burap). Na afloop vindt verantwoording plaats via de jaarrekening en het jaarverslag.
Bijlagen
1. Programmabegroting Zutphen 2020-2023
2. Financieel overzicht bezuinigingsvoorstellen begroting 2020
3. Overzicht bezuinigingsvoorstellen begroting 2020
4. Overzicht realistisch ramen 2020-2023
Bijlagen
Ontwerp
Besluit
De raad van de gemeente zutphen,
gelezen het voorstel van het college van burgemeester & wethouders van 12 september 2019 met nummer 150086
b e s l u i t :
- De jaarschijf 2020 van de programmabegroting Zutphen 2020-2023 vast te stellen.
- Kennis te nemen van de jaarschijven 2021-2023 uit de programmabegroting Zutphen 2020-2023.
- De voorgenomen investeringen voor het begrotingsjaar 2020 zoals opgenomen in de programmabegroting 2020-2023 vast te stellen en hiervoor de kredieten beschikbaar te stellen.
Aldus besloten in de openbare vergadering van
de raad van de gemeente zutphen,
gehouden op:
de voorzitter, de griffier,
Behandeld in Forum van 26 september 2019 Naar boven
Toelichting griffie
Het college richt zich voor het begrotingsjaar 2020 op twee zaken; alles op alles voor een financieel gezond Zutphen en op zoek naar nieuwe wegen om Zutphen krachtiger te maken. De financiële situatie van Zutphen is nog steeds zorgelijk. Vorig jaar is hard op de rem getrapt. Sindsdien is er in de organisatie met veel inzet gewerkt om orde op zaken te stellen. Er zijn veel -en vaak pijnlijke- bezuinigingen doorgevoerd. Inmiddels is er, naar het oordeel van het college, meer grip op de uitgaven van de gemeente en lukt het beter om sturing te geven aan de hoge kosten binnen het sociaal domein.
De voorliggende begroting 2020 is conform de financiële koers en vastgestelde uitgangspunten bij de Voorjaarsnota (raad 14 juni 2019) ingericht. Het dekkingstekort voor de begroting 2020 is berekend op € 1,6 miljoen. Daarnaast wil het college, vanwege het grillige verloop van de uitgaven in het sociaal domein, een extra begrotingsbuffer inbouwen van € 1,0 miljoen. Dit leidt tot een (extra) bezuinigingsopgave van € 2,6 miljoen in het komende begrotingsjaar 2020. Het college heeft besloten dit benodigde bedrag bijeen te brengen door de onroerendezaakbelasting (OZB) te verhogen het budget voor Krachtig Zutphen (daarvoor Focustraject) te halveren. De voorgestelde maatregelen beoordeelt het college als realistisch en haalbaar.
In het forum van donderdagavond 26 september presenteert het college de begroting 2020. Voor raads- en forumleden en inwoners is er gelegenheid verduidelijkende vragen te stellen. De vergadering vindt plaats in theateropstelling. Het debat over de begroting vindt plaats in het Forum van 7 oktober en de raadsvergadering van 4 november 2019.In het Forum van 7 oktober 2019 is er ook gelegenheid voor inwoners om in te kunnen spreken.
NB Op maandag 23 september is er van 17.30 tot 19.00 uur voor raads- en forumleden gelegenheid technische vragen te stellen. Plaats van handeling is de Commissiekamer van het Oude Stadhuis.
Raadsadviseur: B.M. Duizer
Aanwezig namens | Naam |
---|---|
GroenLinks | H Krans, B Bresters, M.T.E. Westerik en M Dolfing |
SP | G.J.N. Müller |
PvdA | H.W. Hissink, J. Bloem en M.M.M. Moester |
Burgerbelang | M.G.S. Siemes |
D66 | Y.J.A. ten Holder en P van der Hammen |
VVD | H. Hissink |
CDA | A.R. Nijenhuis |
Stadspartij | G.J.H. Pelgrim |
BewustZW | A.W. Jansen en R Kraassenberg |
ChristenUnie | A. van Dijken |
- Portefeuillehouder(s)
- H. Matser, A. Vermeulen, L. Werger, M. ten Broeke
- Ondersteuners
- D Boonstra
- Pers
- nee
- Publiek
- 10 personen
- Insprekers
- nee
Verslag van de vergadering
De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen welkom. Hij verwijst naar de vele cijfers, percentages en bedragen waar een begroting zich door kenmerkt; aan de verdeling van de gemeentelijke middelen liggen gemotiveerde keuzes ten grondslag.
In het kader van de begroting 2020-2023 zal een viertal bijeenkomsten plaatsvinden, waarvan deze Forumbijeenkomst de tweede is. De bijeenkomst van heden heeft een informerend karakter.
Tijdens het Forum op 7 oktober zal het oordeelsvormende debat plaatsvinden waarna tijdens de raadsvergadering op 4 november de besluiten worden genomen.
De voorzitter schetst de opzet van de bijeenkomst.
Wethouder Matser leidt namens het College de presentatie in. Na diens korte toelichting, zullen de overige Collegeleden hun portefeuille toelichten. Daarna zal wethouder Matser ader ingaan op de begroting en de concrete begrotingsposten.
De wethouder schetst allereerst de hectische start van deze raadsperiode, maar merkt daarbij op dat veel medewerking is ervaren van alle betrokken partijen om het goede te doen voor een mooier en krachtiger Zutphen. Het College heeft dit in de Programmabegroting willen uitstralen. Ondanks de zorgelijke situatie is het vertrouwen aanwezig dat er door samenwerking met inwoners en ondernemers licht aan het eind van de tunnel ontstaat. Het College wil het aanwezige talent en de kracht graag aanspreken.
Middels sheets toont de wethouder het kader dat is meegegeven, zoals het investeren in partnerschappen voor Krachtig Zutphen. Er is een situatie ontstaan waarin niet € 13 miljoen moest worden bezuinigd, maar € 2,6 miljoen. Hierdoor en door de Buraps is een beeld ontstaan dat de situatie stabieler wordt. De wethouder heeft er daarom vertrouwen in dat de gemeente uit de huidige lastige financiële situatie zal komen.
Burgemeester Vermeulen geeft uitleg over CleanTech. Hoewel dit een zeer belangrijk onderwerp betreft, ervaart ze dat dit moeizaam zichtbaar wordt. Het is haar bedoeling alle informatie rond CleanTech meer te delen zodat de raad meer deelgenoot wordt van deze samenwerking.
De burgemeester probeert ook meer in te zetten op de as met Deventer en Apeldoorn. Binnenkort komt de board van CleanTech naar Zutphen. Zij roept – met het oog op doelrealisatie - de raad op hierbij zo veel mogelijk aanwezig te zijn.
Daarnaast is veiligheid een belangrijk onderdeel, waarbij steeds meer raakvlakken ontstaan met zorg. De driehoek van de burgemeester, het OM en de politie moet uitgebreid worden naar een vierkant met de geestelijke gezondheidsinstellingen. Dit heeft alles te maken met de wetswijziging per 1 januari, waarbij elke inwoner melding kan maken van personen met verward gedrag. De geestelijke gezondheidsinstellingen kijken meer vanuit de patiënt, terwijl de driehoek meer kijkt vanuit de openbare orde. De burgemeester zet zich ervoor in dit dichter bij elkaar te laten komen.
De inzet van de regisseur Externe Overlast werkt goed om gestapelde problematiek te herkennen en oplossingen aan te vragen. Ook hier is het sleutelwoord ‘samenwerking’.
Tevens is ondermijning een belangrijk thema dat ook in Zutphen speelt. Ook hier wordt ingezet op gezamenlijk optrekken, waardoor zaken direct aangepakt kunnen worden en criminaliteit vermindert.
In relatie tot veiligheid in de binnenstad is gestart met de thema’s ‘Veilige Binnenstad’ en ‘Bruisende Binnenstad’. Met het project ‘Veilig Uit’ wordt hierop doorgegaan. De goede samenwerking met alle actoren in dezen heeft zijn vruchten al afgeworpen. Gekeken zal worden of de pilot met de terrassen tot nieuwe kaders leidt.
Bij Krachtig Zutphen heeft de raad in de Voorjaarsnota besloten op vier thema’s in te gaan, namelijk Waterkwartier, Binnenstad, Werk en Duurzaamheid. Door de bezuinigingen heeft het College scherpe keuzes moeten maken. Ook hier is samenwerking onontbeerlijk om projecten en resultaten te realiseren. Het College zal daartoe nog veel meer inzetten op de relatie met de provincie en ook op het lobbynetwerk in Europa, samen met CleanTech, om financieringen los te krijgen voor de genoemde projecten.
Wethouder Matser vervolgt met een uitleg over het programma Duurzame Leefomgeving Transform, waarbij getracht wordt 40.000 huishoudens in Deventer, Apeldoorn, Zwolle en Zutphen van het aardgas af te krijgen. Ook hiervoor zal in Brussel gelobbyd worden om subsidie te krijgen. Inmiddels is de provincie aangehaakt, alsmede de Europese Investeringsbank, RVO, Rijksoverheid. Het idee is om met Transform het marktfalen op te lossen, als het gaat over de gebiedsgewijze aanpak en financiering.
Daarnaast wordt gewerkt aan een warmtenetstudie. In 2021 dient het College een visie te leveren op het Warmtenet. Momenteel en in 2020 loopt een aantal haalbaarheidsstudies naar thermische energie van oppervlaktewater. Zutphen Energie is bezig met dertien projecten - samen met bewoners en andere betrokkenen - om te kijken hoe zelfwerkzaamheid kan helpen bij het verduurzamen van kleine delen van wijken. Het is ingewikkeld om inwoners bij projecten te betrekken. Dit kleine project levert ook informatie over de dynamiek van een dergelijk proces waarmee duidelijker wordt hoe dit werkt. Bij een gebiedsgewijze aanpak kan deze ervaring goed van pas komen. Bij het programma Duurzame Leefomgeving lopen derhalve grote en kleine activiteiten.
Vanuit de Mobiliteitsvisie wordt gewerkt aan het STOP-principe. Dit moet leiden tot een uitvoeringsprogramma en stedelijke distributie. Een slimme manier voor het uitvoeringsprogramma is om te kijken naar mogelijkheden om het elektrisch vervoer via de distributiecentra op verschillende locaties te concentreren om zodoende het aantal vrachtauto’s te beperken en te werken aan een emissievrije binnenstad. Dit wordt samen met de gemeenten Apeldoorn en Deventer opgepakt met subsidie van de CleanTech Regio.
Daarnaast wordt de aangenomen initiatiefmotie over fietsparkeren in 2020 uitgevoerd. In overleg met de ondernemers en het binnenstadsmanagement zal worden bezien waar de ‘fietsnietjes’ het beste kunnen worden geplaatst.
Afgelopen week is bij Circulus-Berkel een doorkijk gegeven naar een nieuw Grondstoffenplan 2020-2025. Er is inzicht gegeven in de huidige praktijk en geschetst hoe dit er over vijf jaar uitziet. Afgesproken is dat raad, College en inwoners de komende maanden hierin samen gaan optrekken.
Bij het programma Aantrekkelijke Stad zal in overleg met de ondernemers opnieuw worden gekeken naar de aanlooproutes vanuit het stationsgebied, de Schupstoel en het Miroterrein. Tevens komen hierbij verduurzaamde monumenten aan de orde. Het College zal een actieplan opstellen waaraan ook vele enthousiaste inwoners ook kunnen deelnemen.
Raad, College en organisatie zijn overvallen door de noodzaak van enorme bezuinigingen. Gezamenlijk is geprobeerd een situatie te creëren waarin raad en College weer in positie konden worden gebracht door middel van onder andere de werkgroep Financiële Kaders. Ook is de notitie Interne Beheersing in februari gepresenteerd aan de Auditcommissie. Bovendien zijn de nota Financiële Verordening, de nota Financieel Beleid en het Treasurystatuut inmiddels aangepakt en - met succes - aan de Auditcommissie gepresenteerd.
Voor wat betreft de bedrijfsvoering binnen de gemeente, is het rapport van de interim-gemeentesecretaris ontvangen. De huidige gemeentesecretaris kan hiermee aan de slag om vooral aam de cultuur binnen de gemeente te werken, als het gaat om medewerkers.
De wethouder ziet verbetering in de rapportages. Er wordt elke drie maanden gerapporteerd over de bezuinigingen. Daarnaast zijn de Buraps sneller, tijdiger en voorzien in meer kwaliteit.
Op de afdeling Financiën is hard gewerkt om de nota’s, de rapportages en de begroting op tijd bij de raad en het College neer te leggen. Er is steeds meer vertrouwen dat de gepresenteerde cijfers ook kloppen.
Wethouder Ten Broeke gaat in op de onderwerpen wonen, Wmo, jeugd en cultuur.
Het kalenderjaar 2020 staat wat wonen betreft, vooral in het teken van de verdere uitvoering van de door de raad vastgestelde Woonvisie. Naast enkele kleine locaties en de verdere bouw van jongerenwoningen, zal in Noorderhaven en Leesten zal nog volop gebouwd worden. Het College probeert in samenwerking met alle betreffende partners heel veel van de in de Woonvisie opgenomen strategische acties uit te voeren om uiteindelijk voor iedereen een goede, betaalbare en duurzame woning op te leveren. Om dit doel te kunnen bereiken, moet nog heel veel gebeuren.
Wat het thema jeugd betreft, is het de bedoeling om in 2020 een nieuw beleidsplan te maken dat specifiek de aansluiting zoekt met onderwijs, gezondheid, veiligheid en het voorschoolse aanbod om een integraal plan te kunnen vaststellen. Er wordt al gewerkt aan het ontwikkelen en uitbreiden van het aantal gezinshuizen voor opvang van jongeren om ervoor te zorgen dat de opvang van kinderen op een residentiële plek wordt teruggedrongen, maar er wel opvang is.
Daarnaast is het College bezig met het verbeteren van de samenwerking met huisartsen; dit ter voorkoming van onnodige, dure zorg.
Over de Wmo zegt de wethouder dat het College ook in 2020 verder gaat met de grote opgave om laagdrempelige algemene voorzieningen in de wijken te ontwikkelen met het doel dat minder mensen een indicatie krijgen voor dure persoonlijke begeleiding.
Wat het thema cultuur betreft, is begin 2019 een voorkeursscenario vastgesteld inzake De Hanzehof. Dit scenario wordt nu uitgewerkt en wordt eind 2019 behandeld in het Forum.
2020 zal vooral in het teken staan van de uitvoering van genomen besluiten. Daarnaast zal de nieuwe subsidieverordening voor het cultuurbeleid eind 2019 worden behandeld, zodat daar in 2020 gebruik van kan worden gemaakt. Het is de bedoeling de aanvragen beter te kunnen toetsen op kwaliteit en vernieuwing, maar ook dat de gerichtheid op jeugd en jongeren sterker zal worden.
Wethouder Werger vervolgt dat het Omgevingsplan in de voorinspraak is gebracht en in 2021 officieel in werking treedt. De voorinspraak heeft veel opgeleverd.
Daarnaast gaat het College in 2020 aan de slag met de Omgevingsvisie voor het binnenstedelijk gebied; dit proces zal samen met inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden worden opgepakt. Het proces om de Omgevingswet vorm te geven, ervaart de wethouder als een mooi proces waarin zij prettig samenwerkt met de raadswerkgroep. Er worden goede stappen gezet om gezamenlijk de raad goed in positie te kunnen brengen om zijn kaderstellende en controlerende rol goed uit te kunnen voeren.
Bij Vitale Samenleving is recent de werkgroep Sport gestart. Ook dit wordt in 2020 verder vormgegeven. Hierover zal regelmatig met elkaar worden gesproken.
GelreWerkt! is een ander belangrijk item voor de Vitale Samenleving. Er wordt hard gewerkt om dit in 2020 binnen de eigen organisatie vorm te geven.
Het is belangrijk dat de gemeente de komende jaren op een adequate en snelle manier kan blijven inspelen op vragen uit de samenleving – de vraag naar werk en de behoefte aan werknemers – en zich daarin kan verbeteren om het doel te bereiken zo veel mogelijk mensen vanuit de Wsw en de bijstand te laten uitstromen.
Over het programma Aantrekkelijke Stad meldt de wethouder hiermee niet alleen op lokaal niveau, maar ook regionaal mee bezig te zijn in de Stedendriehoek. Deze samenwerking wordt opgepakt samen met Noord-Veluwe, UWV, VNO/NCW, ROC en de vakbonden in factor Werk. Hier zit het uitvoeringsplan Perspectief op Werk onder. De wethouder geeft hier als ‘trekker’ vorm aan, samen met de directeur van het UWV. Dit wordt regionaal ingezet, maar wel met de focus om op lokaal niveau kansen te pakken en daarnaast de kansen op regionaal niveau bij elkaar te brengen.
Wethouder Matser vervolgt met de sheet Financiële Koers 2020. Ook in 2021 zullen structurele uitgaven nog steeds moeten worden gedekt met structurele inkomsten.
Op de sheet ‘Begroting in één oogopslag’ is te lezen dat er totaal € 173 miljoen aan inkomsten wordt verwacht. Dit komt grotendeels vanuit het Rijk en een deel uit lokale heffingen. Een deel van de inkomsten betreft doelinkomsten, waarbij de inkomsten ook inderdaad voor het gelabelde doel moeten worden uitgegeven. In de uitgaven zijn de vijf programma’s terug te zien met daarin de uitgaven.
Het sociaal domein is apart gezet. Hiervoor is € 79 miljoen beschikbaar voor participatie, Wmo en jeugd. Vooral de kosten voor Wmo en jeugd zijn de laatste jaren extreem gestegen. Dit komt door de bezuiniging van dertig procent sinds de overgang naar de gemeente. In 2014 hebben gemeenten via de VNG beweerd dit aan te kunnen. Aldus de wethouder had de gemeente het als uitvoerder best met wat minder kunnen doen, maar dertig procent is toch wel erg veel in een te korte periode. Het Rijk kan de staatsschuld laten oplopen, maar de gemeente mag dat niet. Hierdoor moest de gemeente volop aan de slag in het sociaal domein. Daarnaast leidt dit tot verschraling. Vandaar dat in de Begroting is gekozen voor een combinatie van versobering van de uitgaven in het sociaal domein en het verhogen van de OZB. Hiermee wordt geprobeerd een nieuwe balans te vinden tussen alle inwoners die op een of andere manier een steentje moeten bijdragen aan een sluitende begroting.
Het College heeft op 16 juli het dekkingstekort ad € 1,6 miljoen vastgesteld op basis van nieuw beleid dat wettelijk noodzakelijk is. Het College stelt voor hier € 1 miljoen extra marge voor te nemen vanwege de grilligheid van de werkvelden Wmo en jeugd.
De septembercirculaire zal niet tot spectaculaire veranderingen leiden. De gehanteerde uitgangspunten bij de keuzemogelijkheden van het College zijn aan de raad toegestuurd.
Zoals in juli al is besproken, zal er niet voorgesorteerd worden op de onderzoeksresultaten van Rijnconsult. Dit onderzoek betreft de bedrijfsvoering in het fysieke domein en het streven is om eventuele bezuinigingsvoorstellen in beeld te brengen. In oktober/november worden de uitkomsten verwacht, zodat in januari via de jaarrekening een kleine correctie mogelijk is.
De wethouder geeft een korte toelichting op de sheet ‘Overzicht Collegevoorstel bezuinigingen’.
Wat betreft de OZB-verhoging, heeft het College gekozen voor zestig procent van de maximale verhoging.
De verhoging van de belastingen betreft € 100.000,=, waarvan € 86.000,= aan parkeerverhoging. Dit heeft te maken met het pondspondsgewijs toepassen van de verhoging op basis van de inkomsten.
Beperken uitgaven Krachtig Zutphen: dit was € 600.000,= en is nu € 300.000,=. Hierin heeft het College een eigen keuze gemaakt en een middenweg gekozen om eventueel mee te kunnen doen met bijvoorbeeld cofinanciering.
Geen prijsindicatie: dit is eigenlijk “de grote klapper”. Het College kan dit één keer doen en dus niet elk jaar.
Onttrekking algemene reserve: dit blijft niet zo staan. Het College wil daar nog een post bij vinden om te voorkomen dat de eigen regelgeving wordt overtreden.
De voorzitter biedt de raad en het publiek de gelegenheid om vragen te stellen. Hij stelt voor drie vragen vanuit de raad te stellen waarop het College kan reageren en deze sessie één keer te herhalen. Daarna kan het publiek een-op-een vragen stellen. Dit kan herhaald worden zolang het een levendig debat blijft. De voorzitter benadrukt dat het niet om technische vragen gaat, maar om motivatievragen en vragen naar achtergronden. Per raadslid kan één vraag gesteld worden. Het Forum gaat akkoord met de voorgestelde werkwijze.
De SP vraagt - naar aanleiding van bezuinigingsvoorstel 5, Integratievoordeel GelreWerkt! - welke voorzieningen er nog meer in de gemeentelijke organisatie binnengebracht kunnen worden om hier synergievoordelen en financieel voordeel te behalen. Gesuggereerd wordt hiervan een schatting te maken en deze voor het volgende begrotings-Forum toe te sturen.
De PvdA verwijst naar de bezuiniging op Krachtig Zutphen en vraagt wat wél doorgaat in 2020.
Burgerbelang vraagt hoe de verhoging dividendinkomsten werkt en wil weten of hier sprake is van het gebruikmaken van de lagere rente op lopende leningen.
Het College zegt dat het synergievoordeel bij GelreWerkt! duidelijk zichtbaar is. Bij het combineren van zaken moet goed bekeken worden of dit verstandig is. Daar waar dingen slim gedaan kunnen worden, zal dat voorgesteld worden. Het is momenteel niet te doen hier een lijst van te maken.
Bij de bezuiniging van Krachtig Zutphen zijn nog geen keuzes gemaakt. Gezamenlijk zijn vier thema’s benoemd. Het College gaat hier in de breedte naar kijken, omdat het ook belangrijk is wie er nog meer wil cofinancieren. Dit wordt een spannende zoektocht.
Bij de dividendinkomsten is een goede poging gedaan om reëel te ramen. Dat betekent dat zowel naar de uitgaven als naar de inkomsten is gekeken. Gebleken is dat de dividendinkomsten de laatste jaren structureel te laag zijn ingeschat; vandaar deze aanpassing. De dividendinkomsten zijn structureel € 150.000,= hoger op basis van datgene wat in de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden.
Burgerbelang vraagt zich af waarom dit dan op deze manier is meegenomen en of dit een bezuiniging is.
Het College antwoordt dat het niet allemaal bezuinigingen betreft. Dit is een verzameling van inkomstenposten. Met begroten maak je je beste beraming. Het College wil voor de raad inzichtelijk maken dat de dividendinkomsten te laag zijn begroot en dat dit nu gewijzigd is naar een reëel bedrag. De opmerking is begrijpelijk omdat dit bij andere posten niet is gebeurd.
D66 verwijst naar de presentatie over De Hanzehof en vraagt of de kosten voor de uitvoering al in de begroting van 2020 zijn opgenomen.
GroenLinks vraagt aandacht voor het risicomanagement en wil weten welke maatregelen zijn genomen om dit te verbeteren en tegenvallers te verminderen.
De PvdA refereert aan het bezuinigingsonderzoek wat betreft het fysieke domein en wil weten waarom hiervoor niet alvast een bedrag is opgenomen. Dit kan voorkomen dat nu reeds maatregelen worden genomen waar achteraf geen geld voor blijkt te zijn.
Het College legt uit dat het vanwege de lange voorbereidingstijd niet realistisch is om voor De Hanzehof reeds in 2020 een investering op te nemen. Als er wel een investeringsbedrag bekend zou zijn, dan wordt dit bedrag gekapitaliseerd en dat kan pas in de komende jaren in de begroting worden opgenomen.
D66 vraagt of dit dan wel gekapitaliseerd kan worden vòòrdat het College de plannen gaat uitwerken die eind dit jaar worden gepresenteerd aan de raad. Er is immers al een bedrag van acht miljoen euro genoemd.
Het College antwoordt dat dit nog niet kan, omdat nog niet bekend is wat nieuwbouw gaat schelen in de exploitatie. Dit kan andere verhoudingen opleveren. Bij een nieuwe exploitatie is het hele plaatje anders.
De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in risicomanagement. Niet alles is echter te voorspellen. Op veel andere plekken in het fysieke domein en in de bedrijfsvoering zijn de risico’s redelijk ingeschat. De accountant heeft het College er nooit op aangesproken dat het risicomanagement niet voldoende was. Volgens het College is dit goed op orde.
Het bedrag van Rijnconsult voor het fysieke domein is bewust niet opgenomen. Mochten daar bedragen uitkomen die leiden tot structurele bezuinigingen, dan zal de mogelijkheid worden onderzocht dit naar de reservepositie over te hevelen om de algemene reserve te verstevigen. Als de raad hier een andere mening over heeft, kan dit in januari in het debat worden besproken.
De voorzitter biedt het publiek de gelegenheid vragen te stellen.
Mevrouw Van de Bor (lid van de Cliënten- en Adviesraad Zutphen) vraagt of het bericht in De Stentor van begin september correct is, dat de Meedoen-regeling met een kwart gekort wordt.
Mevrouw Stok (inwoner Zutphen) vraagt of de Zutphen Academy een nieuwe instelling is.
Het College legt uit dat de Meedoen-regeling een aanvullende bezuinigingsmaatregel betreft die niet te maken heeft met de begroting 2020, maar juist al in 2019 gerealiseerd gaat worden. Het College heeft inderdaad een aantal zaken tegen het licht gehouden en heeft onder andere gekeken hoe een aantal zaken efficiënter en effectiever gedaan kunnen worden. Daaruit is voortgekomen dat de Meedoen-regeling gaat veranderen en er minder geld uitgekeerd zal worden in 2019.
De Zutphen Academy is een stimuleringsregeling voor ambtenaren om als zelfstandig professional beter te functioneren. Daar zijn allerlei projecten voor bedacht die leiden tot kwaliteitsverbetering van ambtenaren. Het College heeft besloten hierop te bezuinigen.
GroenLinks merkt over pagina 19, 27 en 46 van de begroting op dat hierin de lasten voor de gemeente met een plusje ervoor staan en de baten met een minnetje ervoor. Hij vraagt zich af wie dat heeft bedacht en vraagt zich met name af of dit een verstandige presentatie is.
Burgerbelang wijst op de lage Eurorente. De fractie vraagt wat de bedenkingen zijn geweest waarom sommige zaken niet geherfinancierd kunnen worden. De fractie is benieuwd hoe de lage rente invloed kan hebben op de begroting en wellicht op toekomstige uitgaven.
De SP constateert dat de gemeente nog altijd fors meer uitgeeft in het sociaal domein dan de inkomsten vanuit het Rijk hiervoor. De fractie vraagt zich af hoeveel dat precies is.
Het College merkt over de plussen en minnen op dat dit al jaren zo is en in principe ook zo zal blijven. De wethouder zegt wel toe hier nader naar te kijken en komt hierop terug.
Wat betreft Euribor, staan er allerlei leningen uit. Langetermijnleningen zijn nog steeds een plus; voor kortdurende leningen geldt een min. In 2018 heeft de gemeente rente-inkomsten op vreemd geld ontvangen doordat de gemeente kort geleend geld heeft uitstaan. Dat mag niet langer dan drie kwartalen. Daarna moet overgegaan worden naar langdurig lenen. Dat is nog steeds een plus. Verwacht wordt dat dit langdurige geld een min gaat worden. Momenteel wordt onderzocht wat de consequenties zijn van herkapitaliseren, maar dit is lastig. Daarnaast wordt de vraag onderzocht wat het betekent als de gemeente bijvoorbeeld € 200 miljoen of € 500 miljoen gaat lenen. Zodra de wethouder het antwoord hierop heeft, zal hij dit met de raad delen.
Burgerbelang vraagt zich af of er geprofiteerd kan worden van toekomstige investeringen en wil weten of hier grenzen aan zitten.
Het College geeft aan, dat de gemeente aan een zekere taks zit. Negatieve rente gaat altijd over kortlopende leningen, die na drie kwartalen moeten zijn afgelost. De bedoeling hiervan is dat kort geld kort wordt gehouden en daar lang geld voor ingewisseld wordt. Kort geld levert dus niets op. Voor De Hanzehof zou de gemeente een lening van dertig jaar moeten aangaan met een rente van één procent. De wethouder heeft deze vraag uitgezet als denkrichting.
De vraag over het verschil in uitgaven en inkomsten in het sociaal domein zal de wethouder beantwoorden zodra de controller dit heeft uitgezocht. Dit zal niet voor 7 oktober zijn. De totale begroting van de gemeente zal niet veranderen, maar wellicht wel de verdeling.
D66 vraagt of al inzicht bestaat in de consequenties voor Zutphen dat Den Haag ‘de trap af gaat’ vanwege onderuitputting.
Het CDA merkt op, dat de laatste jaren veel is geïnvesteerd in CleanTech, maar “dat het kaarsje een beetje uitgaat in Zutphen”. De fractie verwacht dat meer investeringen nodig zijn om de ambities waar te maken en vraagt zich af hoe het College de komende jaren hiermee aan de slag gaat.
Het College legt uit dat bij ‘trap of, trap af’ wordt gekeken naar de rijksfinanciën. Als het Rijk meer uitgeeft, krijgen de gemeenten ook meer en andersom. Afgelopen perioden gaf het Rijk minder uit, waardoor de gemeenten werden gekort in de algemene uitkering. Naast een systeemfout, heeft de gemeente dus ook te maken met minder geld door ‘trap af ‘. Met verwerking van de septembercirculaire wordt verwacht omstreeks nul uit te komen. Het is lastig aan te geven wat dit voor consequenties heeft voor de toekomst. De gemeente moet een sluitende begroting hebben. Bij wisselende inkomsten is het lastig de vaste lasten te betalen. De gemeenten proberen via de VNG het Rijk te bewegen om daar een ander mechanisme voor te gaan bedenken. Echter, tot nu toe zonder succes. De wethouder merkt op dat alle oproepen naar het Rijk, bijvoorbeeld aangaande het sociaal domein, geen resultaat hebben opgeleverd.
De gemeente gaat de subsidie voor het CleanTech Center afbouwen. Samen met CleanTech is verkend op welke manier weer leven in het CleanTech Center gekregen kan worden. Ook met het nog riante subsidiebedrag van dit jaar, zijn de uitkomsten niet florissant. Het CleanTech Center is nog niet voldoende op de kaart gezet. CleanTech Center ziet ook mogelijkheden voor meer cofinanciering.
Het CDA geeft aan dat dit over initiatieven van het CleanTech Center gaat, maar de fractie is benieuwd wat het College van plan is te doen.
Het College wijst op het verschil tussen CleanTech Regio en CleanTech Center. CleanTech Regio gaat over de hele regio. CleanTech Center is een Zutphense aangelegenheid. Dat heeft wel raakvlakken, maar het College had het niet hierover.
D66 merkt op, dat de verschillende beleidsindicatoren een wisselend beeld geven. Bij Kinderen in Armoede worden cijfers gegeven van 2015, terwijl Zutphen bij Jeugd en Jongeren, wat betreft vroegtijdig schoolverlaten en jeugdwerkeloosheid, lokaal fors hoger scoort dan provinciaal en landelijk het geval is. De fractie informeert naar recente cijfers en vraagt zich af is waarom in de begroting 2020 met cijfers uit 2015 wordt gewerkt.
De PvdA vraagt naar de extra begrotingsbuffer van één miljoen euro en wil specifiek weten waarom de koppeling is gemaakt met het verhogen van de OZB en het budget Krachtig Zutphen. Tevens vraagt de fractie waarom voor het bedrag van één miljoen euro is gekozen, of dit op basis is van uitgaven van de afgelopen jaren en wat het verschil is met de algemene reserve die ook daarvoor gebruikt kan worden. Daarnaast vraagt de fractie wat deze OZB-verhoging op jaarbasis betekent voor een gemiddeld huishouden.
Het College zegt over de prestatie-indicatoren dat gekeken wordt naar ‘Waar staat je gemeente?’ Hieruit probeert het College de meest actuele cijfers te halen. De gemeente loopt hierin niet achter op andere gemeenten. Uiteraard zijn meer actuele cijfers wenselijk.
Over de buffer en het verschil met de algemene reserve zegt het College dat het abonnementstarief in de Wmo tot oplopende kosten zal leiden. Als dit vanuit de algemene reserve weer terug moet naar een bepaald budget, gelden hier andere regels voor. Omdat deze kosten reëel worden geacht, heeft het College voor een buffer gekozen.
De OZB voor woningbezitters wordt voor een huis van € 200.000,= ongeveer veertig euro per jaar. Huurders betalen geen OZB, maar het puntensysteem waarmee de huur wordt bepaald, zou kunnen leiden tot een huurverhoging.
De SP merkt op, dat als coöperaties meer belasting gaan betalen, dit niet in de huur terugkomt, maar wel gevolgen kan hebben voor uitgaven aan renovaties. Dan is het van belang te weten welk bedrag van de OZB-verhoging betaald moet worden door de woningcorporaties.
Het College zal dit uitzoeken en deze vraag op een later moment beantwoorden.
De heer Spuijbroek vraagt een nadere toelichting over punt 6, areaalvergroting.
Mevrouw Stok merkt over Krachtig Zutphen op, dat ook in andere wijken dan Waterkwartier en de Binnenstad een en ander moet gebeuren.
Mevrouw Van de Born vraagt nadere uitleg over het door de wethouder genoemde ‘STOP-principe’.
Het College legt uit, dat nooit rekening is gehouden met areaalvergroting. Als er meer huizen gebouwd en opgeleverd worden, leidt dit tot meer OZB en meer inkomsten voor de gemeente. Daar staan ook uitgaven tegenover. Tegenover de genoemde € 250.000,= aan inkomsten staan € 80.000,= aan uitgaven. Naar verwachting wordt in 2020 een flink aantal huizen opgeleverd. Dit wordt areaalvergroting genoemd.
Krachtig Zutphen is in het leven geroepen om zaken te versnellen. Er wordt speciaal ingezet op het Waterkwartier om ervaringen op te doen met de aanpak van multiproblematiek. Als die projecten slagen, wordt dit ook in andere wijken toegepast indien dit relevant is. Dit betekent niet dat dit in andere wijken niet gebeurt.
Het ‘STOP-principe’ staat in de Visie Mobiliteit Binnenstad en staat voor Stappen, Trappen, Openbaar vervoer en Personenvervoer (auto). Bij elk nieuw initiatief in de binnenstad wordt vanuit dat principe in die volgorde gekeken middels een uitvoeringsagenda waar raad en inwoners bij worden betrokken.
GroenLinks vraagt een nadere toelichting over bezuinigingsvoorstel 8, Toerekening uren aan projecten. De fractie stelt dat investeringen als gevolg van dit ‘trucje’ uitgesmeerd worden over meerdere jaren.
Het College legt uit, dat de gemeente steeds meer wil gaan werken met cofinanciering. Op het moment dat uren toegerekend kunnen worden aan een project, kunnen die uren ook verdeeld worden met de provincie of het Rijk. Dat is voordelig voor de gemeente.
De voorzitter constateert dat alle vragen zijn gesteld. Het College heeft de volgende toezeggingen gedaan:
- Het College komt terug op de presentatie met plussen en minnen in de begroting.
- Het College legt de betekenis van de Euriborrente nader uit.
- Het College zoekt uit hoeveel geld het Rijk voor het sociaal domein beschikbaar stelt en wat de gemeente daarop toelegt.
- Het College komt terug op de betekenis van de OZB-verhoging voor verhuurders.
De voorzitter sluit af met een korte verwijzing naar het proces. Na het politieke debat op 7 oktober in het Forum zal de besluitvorming op 4 november tijdens de raadsvergadering plaatsvinden.
De voorzitter sluit de vergadering om 21.05 uur.
Advies
Onvoldoende besproken, nogmaals informerend
Behandeld in Forum van 7 oktober 2019 Naar boven
Toelichting griffie
Het college richt zich voor het begrotingsjaar 2020 op twee zaken; alles op alles voor een financieel gezond Zutphen en op zoek naar nieuwe wegen om Zutphen krachtiger te maken. De financiële situatie van Zutphen is nog steeds zorgelijk. Vorig jaar is hard op de rem getrapt. Sindsdien is er in de organisatie met veel inzet gewerkt om orde op zaken te stellen. Er zijn veel -en vaak pijnlijke- bezuinigingen doorgevoerd. Inmiddels is er, naar het oordeel van het college, meer grip op de uitgaven van de gemeente en lukt het beter om sturing te geven aan de hoge kosten binnen het sociaal domein.
De voorliggende begroting 2020 is conform de financiële koers en vastgestelde uitgangspunten bij de Voorjaarsnota (raad 14 juni 2019) ingericht. Het dekkingstekort voor de begroting 2020 is berekend op € 1,6 miljoen. Daarnaast wil het college, vanwege het grillige verloop van de uitgaven in het sociaal domein, een extra begrotingsbuffer inbouwen van € 1,0 miljoen. Dit leidt tot een (extra) bezuinigingsopgave van € 2,6 miljoen in het komende begrotingsjaar 2020. Het college heeft besloten dit benodigde bedrag bijeen te brengen door de onroerendezaakbelasting (OZB) te verhogen het budget voor Krachtig Zutphen (daarvoor Focustraject) te halveren. De voorgestelde maatregelen beoordeelt het college als realistisch en haalbaar.
In het forum van donderdagavond 26 september presenteert het college de begroting 2020. Voor raads- en forumleden en inwoners is er gelegenheid verduidelijkende vragen te stellen. Het debat over de begroting vindt plaats in het Forum van 7 oktober en de raadsvergadering van 4 november 2019.
NB Op maandag 23 september is er van 17.30 tot 19.00 uur voor raads- en forumleden gelegenheid technische vragen te stellen. Plaats van handeling is de Commissiekamer van het Oude Stadhuis.
Raadsadviseur: B.M. Duizer
Aanwezig namens | Naam |
---|---|
GroenLinks | H Krans en M Dolfing |
SP | G.J.N. Müller |
PvdA | J. Bloem |
Burgerbelang | M.G.S. Siemes |
D66 | Y.J.A. ten Holder en P van der Hammen |
VVD | J Lok |
CDA | G.H. Brunsveld en H Haringsma |
Stadspartij | G.J.H. Pelgrim en B Vink |
BewustZW | A.W. Jansen |
ChristenUnie |
- Portefeuillehouder(s)
- H. Matser
- Ondersteuners
- E Peters, R Kleine Koerkamp, A van den Engel, H Aarnink
- Pers
- ja
- Publiek
- 15 personen
- Insprekers
- nee
Verslag van de vergadering
Voorzitter: Welkom allemaal bij dit Forum over de Begroting 2020.
Vandaag is nog een document toegevoegd aan de stukken. Het gaat om de beantwoording van het college op vragen die op 26 september in het Forum onbeantwoord bleven.
Dit Forum is onderdeel van een reeks over de begroting en volgt op de eerdere technische vragen sessie (23 september) en het Forum waarin het college de begroting heeft gepresenteerd (26 september). In deze oordeelsvormende vergadering is er gelegenheid voor meningen en debat. Verder nodig ik u uit amendementen en moties alvast aan te kondigen.
SP: We zijn als gemeente bezig met een historische bezuinigingsoperatie. Waarschijnlijk zijn er zelfs nog aanvullende bezuinigingen nodig. Een belangrijke oorzaak is dat we vaak afhankelijk zijn van andere instanties. De berichtgeving van Follow the money over zorgcowboys, ook in Zutphen, die hun zakken vullen met gemeenschapsgeld was schokkend. IJsselzorg maakt € 330.000 winst. Dit kan niet en zeker niet als de gemeente zelf streng moet bezuinigen. Wij vinden dat commerciële bedrijven in het sociaal domein moeten stoppen met winsten te maken. Zij moeten inzicht geven in de uitgaven, of wij stoppen de samenwerking. De SP zal hiervoor een plan indienen bij het begrotingsdebat in de raad.
Op Zutphen Academy kan ook de resterende € 70.000 worden bezuinigd. De toeristenbelasting kan omhoog naar 2,75 euro. Volgens ons levert dat € 200.000 extra op. We kunnen daarmee de klappen voor armoede of de zorg verzachten of de onroerendezaakbelasting (OZB) verlagen.
We vragen ons af wat er met de resterende € 200.000 voor Krachtig Zutphen kan worden gedaan. Dat kunnen we ook geheel inleveren.
Hoe staat het met de uitvoering van motie 38 Beschermingsbewind in gemeentelijke handen uit 2018? We verwachten dat dit € 300.000 kan opleveren.
Graag hoor ik reacties van de andere fracties op onze voorstellen.
VVD: We staan voor een enorme opgave, die een grote impact zal hebben op Zutphen. In de toekomst moeten tegenover structurele lasten ook structurele baten staan. Met de OZB verhoging zijn we niet blij. Is dit alleen voor de komende jaren of voor de lange termijn? Kunnen we hiervoor een evaluatiemoment inlassen? Een vraag over onze liquiditeitspositie. Hoe stabiel zijn we in onze geldstromen? We zien deze bezuinigingsoperatie als pijnlijk, maar nodig voor Zutphen. In reactie op de SP; eens dat gemeenschapsgeld goed terecht moet komen. Voor een verdere inhoudelijke reactie zien we graag eerst het uitgewerkte plan.
GroenLinks: Er wordt wel gezegd dat iedere crisis ook een kans is. Dat zie ik nog niet zo in deze begroting. De toeristenbelasting kan omhoog. Het resterende bedrag voor Zutphen Academy mag worden wegbezuinigd. Onze fractie had liever gezien dat Krachtig Zutphen meer budget behouden had, eventueel ten koste van de OZB. Als ik de VVD zo beluister, zit dat er niet in.
Zoals partijleider Klaver ook al aangaf, aan scorebord politiek doen we niet. We zijn het echter niet op voorhand al met de begroting eens. Het toerekenen van uren aan projecten (voorstel 8) levert schuld en rentelast op. Dat is op de pof leven, daar zijn we ongelukkig mee. Voor wat betreft de commerciële zorg; daar willen we goed naar kijken en eventueel ons beleid op aanpassen.
D66: De zogenoemde zorgcowboys zijn ons een doorn in het oog, eventuele winsten moeten weer ten goede komen aan de zorg. Een kleine winst van 4% mag volgens de regels wel worden geboekt. Dat moeten we aan de inkoopkant regelen. We willen goed met onze partners samenwerken. Misbruik van geld willen we stoppen, maar het beeld van zakkenvullers moeten we voorkomen.
SP: Het probleem is dat deze zorgbedrijven geen inzicht willen geven. Van die 4% zou ik nog acceptabel kunnen vinden.
D66: Die 4% is landelijk erkend, dat is geen keuze en nodig voor bedrijven om voort te kunnen bestaan.
Zutphen Academy helemaal schrappen is voor ons akkoord. Het verhogen van de toeristenbelasting ook. Waarom is de Poort van Zuid in de begroting opgenomen en de Hanzehof niet? Het Taalhuis en de Waterkracht zijn alleen voor 2020 begroot, gaan we daarmee stoppen?
De weerstandsratio van de gemeente is 0,3, dat vinden wij zorgwekkend. In de financiële kaders die we hebben afgesproken is opgenomen dat we op 1,5 willen uitkomen. Het is lastig om optimisme te voelen bij deze begroting, ondanks het werk dat is verzet.
College: Een deel van de vragen is specifiek op het terrein van de collega wethouders, daar komen we later schriftelijk op terug.
Zorgcowboys willen we niet. Er zijn echter ook veel organisaties die goed en netjes werken. De zorgtarieven worden in de regio bepaald, daar kunnen we niet van afwijken. Wethouder Ten Broeke heeft geprobeerd om tariefstijging/ prijscompensatie regionaal tegen te gaan, maar dat is niet gelukt.
SP: Bij vermoedens van misbruik kunnen we toch samenwerking heroverwegen?
College: Dat klopt. Over de samenwerking kunnen we onderhandelen, over de prijs niet.
De toeristenbelasting verhogen naar € 2,75 per dag levert € 75.000 op. Voor Krachtig Zutphen blijft nog € 300.000 over, geen € 200.000. Het uitgangspunt is dat we met cofinanciering goede plannen kunnen ontwikkelen, zodat we de stad niet op slot zetten. In 2021 moeten structurele lasten worden gedekt met structurele baten. De algemene reserve willen we versterken door maatregelen uit de categorieën 2 en 4, bijvoorbeeld door panden en gronden te verkopen. Ook van het onderzoek van Rijnconsult naar het Fysiek Domein en de Bedrijfsvoering verwachten we het nodige ten bate van de algemene reserve. Voor de OZB hebben we gekozen voor een midden-scenario, het gaat om een bedrag tussen de 22 en 40 euro per jaar. Dat hebben we gedaan omdat we willen dat zo veel mogelijk Zutphenaren bijdragen aan een financieel gezonde gemeente. De VVD vraagt of dit een tijdelijke maatregel kan zijn. Laten we alsjeblieft ophouden met het terugdraaien van structurele (dekkings)maatregelen als het weer iets beter gaat. Dan zitten we over een paar jaar weer met hetzelfde probleem. Onze liquiditeitspositie wordt ambtelijk goed bewaakt. De Zutphen Academy was bedoeld om de ambtenaren te laten excelleren. Daar zijn hele mooie samenwerkingsverbanden uit voort gekomen. Hopelijk blijft er wel iets van dit budget overeind. De Poort van Zuid stond al voor een bedrag in de boeken, de Hanzehof nog niet. Voor wat betreft de consequenties van het toerekenen van uren aan projecten ben ik het oneens met GroenLinks. (Uitleg ambtelijke ondersteuning, Ronald Kleine Koerkamp, volgt.)
Ik zeg u toe dat we dit alleen zullen doen met betrekking tot cofinanciering, grondexploitaties en riolering.
Burgerbelang: De afgelopen 12 jaar heb ik nooit een OZB verlaging meegemaakt in Zutphen. Dit zijn laaghangend fruit maatregelen. Het perspectief voor Zutphen wordt steeds slechter. Ik ben benieuwd of er effecten bekend zijn van de Ozb verhoging die 2 jaar geleden voor ondernemers is ingevoerd. Eens met de SP dat de misstanden in de zorg die Follow the money heeft aangetoond schandalig zijn. Wordt er gehandhaafd op fraude in de zorg? Het gaat mij om bedrijven en inwoners.
PvdA: De bezuinigingen op armoedebeleid vind onze fractie het moeilijkste punt. Dit kan gezinnen € 125 per jaar schelen. Kunnen we hier de scherpste kantjes van afhalen?
D66: Heeft u de effectrapportage op minima beleid van september 2018 bekeken?
PvdA: Jazeker, deze maatregelen komen er helaas nog bij. De effecten zijn echter niet helder.
De Meedoenregeling van € 160.000 is een bescheiden bedrag, maar de impact op gezinnen is enorm. De vergoedingen in Zutphen zijn zeker niet bovengemiddeld, als je dat vergelijkt met andere gemeenten. Geld dat we in de zorg stoppen, moet goed terecht komen. Budgetplafonds kunnen daarin behulpzaam zijn.
D66: Budgetplafonds in het beleid opnemen? Iedereen heeft toch recht op zorg?
PvdA: De budgetplafonds die wij beogen hebben geen effect op de toegang, maar kun je toepassen op twijfelachtige zorgaanbieders.
Krachtig Zutphen vinden wij belangrijk, we willen de stad niet op slot zetten. Het uitbaggeren van de Industriehaven is voor ons een project dat, gelet op de werkgelegenheid en Cleantech, heel zinvol is en passend in Krachtig Zutphen. Het volledig schrappen van het budget voor Zutphen Academy is voor ons akkoord. Het Rijk compenseert tekorten voor jeugd tot 2021. Hoeveel ontvangen we dan? De BUIG gelden zijn bekend gemaakt. Kunnen we inzien hoeveel we krijgen voor de participatiewet?
CDA: De begroting is een broos geheel. Een uitgangspunt is Zutphen krachtiger te maken. Dat zie ik niet terug. Welke denkrichtingen zijn er om deze ambitie te concretiseren? De fractie ziet liever minder bezuinigen op het voorveld. Deze kunnen als een boomerang terug komen. Jongerenhuisvesting zien wij niet als een kerntaak van de gemeente. Wij pleiten voor een kernachtig Zutphen. Wat we moeten doen, dat doen we. We hoeven niet overal voorop te lopen, laat anderen eerst de kinderziektes oplossen. Als voorbeeld noem ik de energietransitie. Er is veel onvrede over het verduurzamen van bestaande huurwoningen. Het is belangrijk dit wantrouwen aan te pakken. We vragen hier daadkrachtig leiderschap van de verantwoordelijk wethouder.
SP: Ik neem u graag een keer mee naar deze wijken om de renovaties te bekijken en bewoners te spreken. Ons Huis levert goed werk met de renovaties. Ieder1 slaagt daar niet in.
CDA: Het gaat mij vooral om daadkrachtig leiderschap. Van de wethouder verwacht ik een krachtig optreden, ook in zijn contacten met Ieder1.
BewustZW: Het punt van de SP over zorgcowboys kunnen wij onderschrijven.
PvdA: Wat vindt u van de budgetplafonds als mogelijke oplossing?
BewustZW: We beschikken over te weinig informatie, inhoud en achtergrond. Ik mis hier ook de kengetallen. We weten niet wat we moeten weten.
SP: Met zorgbedrijven die geen inzicht geven willen wij geen contracten meer aangaan.
BewustZW: We moeten ons in ieder geval houden aan de geldende wetgeving. Verder vraag ik al langer om inzicht en informatie over wat de voorgestelde maatregelen voor effecten hebben op gezinnen, op onze inwoners.
Stadspartij: De begroting vormt een wankel evenwicht. Zijn de opgegeven bezuinigingen wel realistisch, gelet op de 71% die volgens de Burap in het sociaal domein wordt gehaald? Het klimaat verdient wat de fractie betreft meer aandacht in de begroting. We zijn het eens met het CDA dat we niet overal voorop hoeven te lopen. We hebben behoefte aan meer inzicht in de effecten voor bewoners. Wie worden het meest geraakt door de maatregelen die we nemen?
PvdA: Een alleenstaande ouder die drie jaar op het minimum zit, moet € 125 euro inleveren. Is dat voor u reden tot zorg?
Stadspartij: U noemt een absoluut bedrag, dat op zichzelf niet alles zegt. Wat is het effect op deze mensen? Dat wil ik graag weten.
Met de SP zijn we het eens dat zorggelden aan zorg moeten worden besteed. De toeristenbelasting willen we in overweging nemen. De andere vragen neem ik mee terug naar de fractie.
College: De OZB die we voorstellen ligt iets hoger dan het gemiddelde. Ik verwacht dat we aan het einde van het jaar weer wat lager zitten dan het regionale gemiddelde. De begroting geeft een zorgelijk beeld, maar er is vooruitgang. Het doel blijft structureel op orde zijn in 2021.
Voor de verhoogde OZB voor ondernemers komt het Zutphenfonds en hebben we onder andere de reclamebelasting afgeschaft. Zorgcowboys willen we niet, daar is iedereen het over eens. We hebben twee handhavers aangesteld in de regio die zich specifiek op zorgfraude richten. Op het gebied van participatie en persoonsgebonden budgetten onderzoeken we dat lokaal. Natuurlijk hebben we te maken met mazen in de wet. We passen de verordening in de Wmo er ook op aan.
BewustZW: Deelt het college de resultaten die de handhavers boeken met de raad?
College: Dat doen we. Met de budgetplafonds zijn we ook bezig. Voor het komende jaar moeten we het hebben van goede afspraken met de (grootste) zorgaanbieders. Eventuele plafonds hadden we voor 1 juli moeten aankondigen. Werken de goede afspraken niet, kunnen we in het volgende jaar overgaan tot de budgetplafonds. Wanneer we cofinanciering krijgen voor de Industriehaven pakken we dit project aan. Bij Krachtig Zutphen zetten we in op samenwerking, dat gaat niet per se om geld. Wat betreft de jeugd nemen we geen incidenteel geld van het Rijk op in de begroting. De boomerang bezuinigingen, zoals het CDA ze noemt, zijn echt nodig om het voorveld in de zorg anders te organiseren. We lopen in zorginnovatie achterop, in plaats van voorop. Datzelfde geldt voor de energietransitie en de grondstoffen. Met het verduurzamen van huurwoningen is wethouder Ten Broeke druk bezig. De effecten van bezuinigingen op het armoedebeleid zijn we zorgvuldig nagegaan en hebben we ook weergegeven in het stuk over de aanvullende maatregelen in het sociaal domein.
BewustZW: Daar komen de maatregelen vanuit Den Haag nog bij. Ik wil een beeld hebben van het totaaleffect.
College: De effecten zijn zo goed mogelijk verwoord, leest u het stuk er goed op na.
Het is een reële begroting zeg ik richting de Stadspartij. We hebben alle potjes in beeld gebracht en hebben zo goed mogelijk geprobeerd realistische inkomsten en uitgaven te begroten.
Stadspartij: Hoe zit het met de onzekerheden, de VNOG bijvoorbeeld?
College: Er zijn altijd mee- en tegenvallers, maar het is zo realistisch mogelijk in beeld gebracht.
Voorzitter: Dank voor uw bijdragen. Ik heb toezeggingen gehoord van de wethouder. De openstaande vragen voor de andere wethouders worden schriftelijk beantwoord voor de raadsvergadering van 4 november. De bezuiniging toerekening uren aan projecten geldt alleen bij cofinanciering, grondexploitaties en riolering. En de resultaten van de fraude onderzoeken worden gedeeld met de raad. Over het BUIG budget volgt (zoals eerder aangekondigd) ook nog bericht.
Advies
Voldoende besproken. Verder debat in de raad
Behandeld in Raad 4 november 2019 (19:30 - 23:00) Naar boven
Verslag van de vergadering
Zie de bijlage.
Besluit
Aangenomen
Er werden 21 stemmen voor en 6 stemmen tegen uitgebracht.
Stemverklaringen zijn afgelegd door BbZW, D66, Stadspartij en BewustZW.
Amendement(en) aangenomen
Amendement(-en):
Gerelateerde links
Via onderstaande links kunt u meer informatie vinden over dit onderwerp.