Integraliteit en financiën herijking sociaal domein

Behandeld in Forum van 2 juli 2018 Naar boven

Toelichting griffie

De raad heeft het college gevraagd om een integraal voorstel voorgelegd te krijgen over alle aspecten die spelen binnen het sociaal domein. Het college heeft invulling gegeven aan dat verzoek via het voorstel ‘Integraliteit en financiën herijking sociaal domein’.

Vanwege de gewenste integrale bespreking staan in deze Forumvergadering alle vijf de door de raad momenteel in behandeling zijnde stukken geagendeerd. Het gaat om:

1. Evenwicht in het sociaal domein – rapport Berenschot
2. Integraliteit en financiën herijking sociaal domein
3. Liquidatieplan Het Plein
4. Jaarrekening 2017 en Begroting 2019 Het Plein
5. Zienswijze begroting 2019 en herziene begroting 2018 Delta

In de vergadering zal als eerste het rapport ‘Evenwicht in het sociaal domein’ worden gepresenteerd. De uitkomst van het onderzoek naar de reden en opbouw van het tekort in het sociaal domein evenals de bezuinigingsmogelijkheden en voorstellen hoe zaken mogelijk te implementeren zullen daarbij inzichtelijk worden gemaakt.

Daarna zal de bespreking van het voorstel ‘Integraliteit en financiën herijking sociaal domein’ plaatsvinden. In dit voorstel zijn de besluitpunten uit de verschillende in behandeling zijnde voorgelegde stukken gecombineerd opgenomen.
Besluitvorming over het voorstel 'Liquidatieplan Het Plein' (griffienummer 2018-0085) kan daardoor achterwege blijven. Besluitpunten uit het voorstel 'Uittreedkosten gemeenschappelijke regeling Delta' -waarover door de raad is besloten dat dit niet verder wordt behandeld- komen ook in het integrale voorstel terug.

Tenslotte staan ook de begrotingen voor 2019 van Het Plein en de Delta als wettelijk verplicht voor te leggen zaken geagendeerd in deze vergadering.

Raadsadviseur: G.A.J. Winters

Portefeuillehouder(s)

L. Werger, H. Matser, A. de Jonge, M. ten Broeke

Ondersteuners

H Aarnink, S Hertog

Pers

ja

Publiek

49 personen

Insprekers

Nee

Verslag van de vergadering

De voorzitter geeft het woord aan wethouder Matser.

Het College geeft aan, dat bij de behandeling van de Voorjaarsnota voor het eerst is gesproken over integraliteit en financiën. Daarin werd voorgesteld om tot een bezuinigingsoperatie van tien procent te komen op de vijf programma’s. Het nut en de noodzaak van die bezuinigingsoperatie is groot. De algemene reserve bedraagt eind 2018 nihil. Zonder maatregelen staat de gemeente er financieel niet goed voor. Daarom worden de maatregelen die in de Voorjaarsnota zijn genoemd, nu ook aangekondigd. De situatie is weliswaar zorgelijk, maar de maatregelen leiden toch weer tot licht aan het einde van de tunnel. Het College is dan ook hoopvol.

In de afgelopen maanden is er ambtelijk goed samengewerkt met Het Plein en Bureau Berenschot om tot deze maatregelen te komen.

In september volgen de concrete voorstellen ter uitvoering van de maatregelen op de vijf programma’s, zoals deze door het College zijn voorgesteld. Dit wordt ter besluitvorming aan de raad voorgelegd.

BewustZW verwijst naar de uitwerking van de in het rapport voorgestelde maatregelen. Dit zijn punten waar de fractie al jarenlang voor pleit. Gevraagd wordt of het College voornemens is deze punten zo snel mogelijk door te voeren, zodat er eind 2018 zicht en overzicht ontstaat op hetgeen waarop de gemeente wil gaan sturen.

Het College geeft aan, dat het vorige College de bestuurlijke opdracht voor dit rapport heeft gegeven. Het rapport is - naar mening van het College - glashelder. In september zal het College aangeven welke maatregelen zij wil gaan overnemen. Duidelijk mag zijn dat dit vele maatregelen zal betreffen, aangezien dit nodig is om tot een behoorlijke bezuiniging te kunnen komen.

BewustZW vraagt of in september ook de implementatieplanning kan worden gepresenteerd.

Het College zal aangeven op welk moment de voorstellen tot bezuinigingen kunnen gaan leiden. Dit wordt ook in de begroting meegenomen. Het exact benoemen van implementatiedata is ingewikkeld.

D66 verwijst naar het aangenomen amendement op 12 maart, waarin de raad eerst het ‘wat’ en daarna het ‘hoe’ wil vernemen van deze bezuinigingsoperatie. In relatie tot de kernvoorwaarde van Berenschot, dat eerst een goed overzicht nodig is van de keuzes en de financiële consequenties, wordt de vraag gesteld hoe dit zich verhoudt tot het voorstel om nu alleen te gaan beslissen over de liquidatie van het Plein en Delta.

Afgevraagd wordt of niet eerst antwoord op de ‘wat’ vraag moet worden gegeven.

Het College antwoordt dat op de liquidatie van Het Plein en Delta een tijdsklem zit. Daar is ook al eerder onderzoek naar gedaan. De behoefte aan integraliteit is te begrijpen, maar met de liquidatie wordt uitvoering gegeven aan eerder genomen besluiten van de gemeenteraad. Dit proces wordt meegenomen in het verdere proces van Berenschot.

D66 geeft aan dat het amendement juist ziet op eerder genomen besluiten. De fractie vraagt wat de consequenties zijn als de liquidatie van Het Plein naar achter in de tijd wordt geschoven. Dit zal geld kosten, maar het verleden heeft geleerd dat te snel handelen ook geld kan kosten. Zorgvuldigheid acht D66 in ieder geval erg belangrijk.

De voorzitter wil deze vraag terug laten komen bij de behandeling van de liquidatie van Het Plein.

De PvdA vraagt aan D66 of er - gezien de urgentie die werd geschetst om een aantal maatregelen zo spoedig mogelijk in te voeren - bepaalde keuzes zijn, die die fractie éérst wil maken voordat bepaalde maatregelen worden doorgevoerd.

D66 wenst die discussie in september te voeren.

De VVD constateert dat in de bespreking zaken door elkaar lopen. Dat is illustratief voor het belang van integraliteit. De fractie heeft vragen over de bedragen, die worden genoemd in het voorstel voor liquidatie van Het Plein. Verder vraagt de fractie of de maatregelen die worden doorgevoerd tot doel hebben dat er een goed Werkbedrijf ontstaat.

Het College antwoordt dat sprake is van meerdere doelen, zoals een goede centrale toegang, grip op de zaak en alle overige zaken die in het rapport van Bureau Berenschot worden genoemd. De kosten moeten naar beneden worden gebracht, maar de zorg en de toegang tot die zorg moeten wel kwalitatief zo goed mogelijk worden geregeld.

De VVD stelt vast dat een goede invulling van het Sociaal Domein voor de inwoners van Zutphen het doel is. Spreker wil in beeld krijgen hoe dat wordt bereikt. Enerzijds moet daartoe Het Plein worden geliquideerd. Anderzijds moet er een goed functionerend Werkbedrijf komen. Daarvoor zullen politieke keuzes moeten worden gemaakt. Om goede keuzes te kunnen maken, is het belangrijk om inzicht te krijgen in de financiële consequenties van de liquidatie van Het Plein, alsmede hoe dit zich verhoudt tot de begroting, maar ook hoe het op te richten Werkbedrijf zich gaat verhouden tot de begroting.

Afgevraagd wordt hoe een raadslid daarop kan sturen. De VVD wil graag van het College een inrichtingsadvies vernemen.

Het College wijst op de vanzelfsprekendheid dat er tegenover uitgaven in de begroting ook inkomsten moeten staan. Het College zal zich inspannen dat dit aan het einde van een kalenderjaar positief resulteert.

De VVD zou het waarderen als de voorstellen in september vergezeld gaan van voorstellen ten aanzien van de wijze waarop de raad het integrale proces kan volgen.

Het College heeft reeds eerder toegezegd dat ten aanzien van de liquidatie van Het Plein en Delta vanaf september maandelijks voortgangsrapportages worden overlegd, waarin onder meer de gemaakte kosten inzichtelijk worden gemaakt.

Het College geeft vervolgens een toelichting op het bestuurlijke proces, zoals dat bij Het Plein en bij Delta in de afgelopen maanden is gelopen. De raad had een aantal kaders geschetst ten aanzien van deze dossiers en heeft aangegeven deze dossiers vanuit een integrale benadering te willen bezien. Daarbij komt dat het hierbij vaak om kwetsbare mensen gaat, die afhankelijk zijn van de gemeente en haar medewerkers en willen weten waar ze aan toe zijn. Ook het College heeft gepleit voor een integrale en transparante aanpak. Hetgeen momenteel voorligt, is ambtelijk onder veel tijdsdruk tot stand gebracht. Hierbij passen complimenten.

In het rapport van Bureau Berenschot worden de eerste grote stappen beschreven, waar financieel voordeel van wordt verwacht. Getracht is het financiële overzicht zo compleet mogelijk te maken.

In de totale begroting die integraal wordt gepresenteerd, zijn alle kosten en de mogelijk nog te verwachte kosten opgenomen. Het College hoopt dat onverwachte kosten uitblijven en er geen noodzaak ontstaan om dit opnieuw aan de raad te moeten voorleggen. De hoop is vanzelfsprekend dat de kosten minder blijken dan aanvankelijk werd gedacht.

Burgerbelang refereert aan de sheet over het re-integratieplan. Hiervan is gezegd dat hierop één miljoen euro kan worden bezuinigd. Spreker vraagt hoe deze bezuiniging moet worden bezien in relatie tot eerder gemaakte afspraken dat het belangrijk is om te investeren in de uitstroom.

Het College geeft aan, dat het niet zo is, dat niets meer aan re-integratie wordt gedaan. Wel is er sprake van versobering. Gekeken wordt welke inwoners het meeste kans maken op re-integratie en welke het minst. Daar dient vervolgens een keuze in te worden gemaakt. De raad kan hier in september een besluit over nemen.

De ChristenUnie stelt dat relatief veel inwoners in Zutphen gebruik maken van het Sociaal Domein. Zutphen kent bovendien ruime regelingen. Dit alle heeft ook hoge apparaatskosten tot gevolg. Afgevraagd wordt hoe de toestroom in het Sociaal Domein op de langere termijn kan worden ingeperkt.

In het rapport is een verband gelegd met het hoge percentage sociale woningen. Misschien is dat ‘de knop waaraan moet worden gedraaid’. De fractie zal daarom een motie indienen, waarin wordt gevraagd òf en hoe het aantal en het percentage sociale woningen omlaag kan worden gebracht, om te bezien of daarmee op de langere termijn de toestroom tot het Sociaal Domein kan worden beperkt.

Het College verwijst naar het coalitieakkoord, waarin is gesteld dat ernaar wordt gestreefd om het percentage sociale woningbouw regionaal in evenwicht te brengen. Het rapport van Bureau Berenschot gaat daar niet rechtstreeks op in, maar het focustraject ligt daar eigenlijk wel onder. Het College ziet de motie met belangstelling tegemoet. Desgevraagd bevestigt het College dat het rapport bij alle Collegeleden ‘tussen de oren zit’.

Het CDA verwijst naar de randvoorwaarde om per subdomein overzicht te krijgen op mesoniveau. Gevraagd wordt wanneer dat overzicht kan worden verwacht.

Het College verwacht dat hier in september of oktober bij de aangekondigde maandrapportages mee kan worden gestart.

Het CDA verwijst naar de aanbeveling inzake de herijking van de toegang met de bedoeling om alles zo dicht mogelijk bij elkaar te organiseren. Eerder is echter bedacht om dit nièt zo te doen, maar te werken met losse wijkteams, waar de toegang is geregeld en daarnaast een expertisecentrum.

Het CDA heeft behoefte aan een toelichting op dit punt.

Het College benadrukt het belang van laagdrempeligheid. Voorkomen moet worden dat personen doorstromen naar zwaardere vormen van zorg als dat niet echt noodzakelijk is. Hoe dichterbij de zorg wordt georganiseerd, hoe meer de mogelijkheden in het voorveld kunnen worden benut. Dat neemt niet weg, dat er een goede koppeling moet zijn tussen het voorveld en wat daarachter zit. Door de Participatiewet, de Jeugdwet en de Wmo bij elkaar te brengen, wordt al een aantal belangrijke schotten weggehaald en is men beter in staat om de daadwerkelijke zorgvraag helder te krijgen.

GroenLinks denkt dat de voorgestelde ingrepen en de besluiten die in september worden genomen nog erg abstract zijn voor de inwoners. Wat het concreet betekent op individueel niveau is nog onduidelijk. Daarom verzoekt de fractie om bij de voorstellen in september een aantal schetsen te voegen, die bijdragen aan de beeldvorming over de mogelijke impact.

Het College neemt deze suggestie over. Het is echter onvermijdelijk dat versoberen ook pijn gaat doen. Dat is natuurlijk geen prettige boodschap.

GroenLinks refereert aan de participatiebonus. Wellicht heeft de raad hier geen goede afweging in gemaakt en is men wat te ruimhartig geweest. De vraag is namelijk of deze bonus écht het beoogde effect op de uitstroom heeft en of het nodig is om de bonus op deze wijze in te stellen.

De fractie suggereert voorts om beter te onderzoeken wat het voorveld nu reeds doet en wat het voorveld nog meer kan doen, zodat als gemeente meer kan worden samengewerkt met het voorveld of zelfs taken kunnen worden overgedragen aan het voorveld. Dit gebeurt al wel, maar wellicht kan dit verder worden uitgebreid.

Het College gaat dit soort zaken nader uitwerken in de komende voorstellen.

De Stadpartij vindt het zorgelijk dat wordt overgegaan tot liquidatie van Het Plein zonder dat duidelijk is hoe het Werkbedrijf eruit komt te zien. Gevraagd wordt of er een tijdsplanning beschikbaar is.

De fractie heeft vastgesteld dat de gemeente de medewerkers van Het Plein gaat overnemen. Hiertoe is ook nog eens een bedrag van 1,2 miljoen euro opgenomen voor niet opgenomen verlof. Afgevraagd wordt of dit allemaal voor rekening van de gemeente Zutphen moet komen.

Het College licht toe, dat er medewerkers zijn die verlofdagen over hebben. Op dit moment worden daar afspraken over gemaakt. De gemeente neemt de medewerkers op 1 januari 2019 over. Getracht is om alle mogelijke kosten zo breed mogelijk in beeld te brengen.

De tijdplanning voor het oprichten van het Werkbedrijf komt in september naar de raad. Op dit moment werkt Het Plein met veel externe deskundigen. De verwachting van het College is dat er op termijn personeel moet worden geworven om de taken te kunnen blijven uitvoeren.

De Stadspartij informeert hoeveel Wsw-ers de gemeente Zutphen heeft en in hoeverre er al zicht is op werk voor betrokkenen.

Het College antwoordt dat Zutphen ongeveer 450 Wsw-ers telt, waarvan een goot gedeelte aan een werkgever is verbonden. De gemeente wil in beeld krijgen waar deze personen precies zitten en afspraken maken. Er zit nog circa honderd mensen in beschut werk. Bezien wordt wie er kan uitstromen, maar voorkomen moet worden dat groepen worden gesplitst. Daartoe is het van belang dat Delta en de gemeente de juiste informatie met elkaar uitwisselen.

D66 is wat sceptisch naar aanleiding van de ervaringen met het College in de vorige raadsperiode, als het gaat om de wijze waarop voorstellen naar de raad werden gebracht. Dat is ook een punt van zorg ten aanzien van de inwoners van Zutphen. Het is belangrijk dat de zorg terechtkomt waar die moet zijn.

In september zal de raad besluiten nemen over de inrichting van het Werkbedrijf. Gevraagd wordt hoe het College ervoor gaat zorgen dat dit echt per 1 januari 2019 operationeel is. Afgevraagd wordt of sprake is van een realistische planning.

Het College is zich zeer bewust van de gevoeligheden bij de raad rondom dit dossier en de behoefte aan volledige overzichten, die zo integraal mogelijk zijn. Daarom is ook getracht dit zo compleet mogelijk voor te leggen. Op een gegeven ogenblik moeten er echter wel besluiten worden genomen, maar de uitkeringen moeten wel doorgaan. De medewerkers zullen overkomen naar de gemeente en blijven hun functie behouden. Het werk moet immers doorgang vinden.

D66 bevestigt dat het werk moet doorgaan, maar een te grote snelheid geeft enorm veel onrust en onveiligheid en kan het ertoe leiden dat het werk op de geplande datum niet goed in de steigers staat. Dit risico baart de fractie zorgen. D66 vraagt daarom hoe het College ervoor gaat zorgen dat er per 1 januari 2019 dátgene staat wat er moet staan.

Het College wijst erop dat dit een majeure operatie is die ook tijd vraagt. Het is onmogelijk om per 1 januari alles tot in de puntjes te hebben geregeld. Er zullen altijd onvoorziene zaken voordoen en zaken die op een later moment nog moeten worden geregeld, maar aan de basisvoorziening en de toegang wordt momenteel ambtelijk hard gewerkt om dit voor 1 januari voor elkaar te krijgen. Het College en de organisatie voelen die tijdsdruk. Gezamenlijk moet ervoor worden gezorgd dat voor de inwoners en voor de medewerkers van Het Plein het beste wordt bereikt. Het College roept op het College de ruimte te geven om de raad in september hierover nader te informeren.

De PvdA refereert aan eerdere vragen over de impact van de voorgestelde maatregelen. Aanvullend vraagt de fractie om de werking van de verschillende maatregelen te evalueren.

Spreker vraagt of in andere gemeenten reeds is onderzocht wat de impact van het al dan niet hebben van een kindpakket is. Een vergelijkbare vraag geldt voor de participatiebonus.

Het College heeft reeds eerder toegezegd inzage te willen geven in de mogelijke effecten die kunnen optreden. De PvdA vraagt naar een evaluatie om na verloop van tijd te bezien wat de maatregelen opleveren. Het lijkt het College goed om met een bepaalde frequentie een effectrapportage aan te leveren.

Burgerbelang stelt dat in eerdere rapporten al is aangeduid dat externe inhuur grote risico’s met zich meebrengt, met name wat betreft de continuïteit. Gevraagd wordt of er al een idee is ontwikkeld ten aanzien van de aanpak van externe inhuur.

Het College stelt, dat op het moment er een besluit valt, er stappen kunnen worden gezet op dit gebied. Wellicht kiest een aantal externen ervoor om te solliciteren op vacatures en op die manier voor de gemeente Zutphen werkzaam te blijven.

Burgerbelang vindt dat sprake is van een verkeerde beeldvorming. Het besluit tot externe inhuur is destijds niet door de raad genomen. Externe inhuur is een zaak van Het Plein zelf. Spreker vraagt of het mogelijk is om nu al contracten aan te bieden aan externen.

Het College licht toe, dat er tot nu altijd onduidelijkheid is geweest over de toekomst van Het Plein. Juist daarom is gekozen voor externe inhuur. Als nu duidelijkheid kan worden geboden, dan kan de onzekerheid worden weggenomen die tot deze situatie heeft geleid.

De VVD constateert dat in de kosten voor de liquidatie van Het Plein een bedrag is opgenomen voor een kwartiermaker. De VVD vraagt zich af wat de rol van de directeur in dezen dan is.

Voorts wordt een bedrag van twintigduizend euro opgevoerd voor juridische kosten. De VVD vraagt zich af dit voldoende is.

Het College licht toe dat de kwartiermaker iemand van de gemeente is en dat de directeur van Het Plein zit een heel andere rol heeft.

De gemeente heeft zelf een aantal juristen in dienst, die erg bekwaam zijn om voor dit proces werkzaamheden te verrichten. Dat is onderdeel van het eigen concern. Daarnaast wordt wat ruimte vrijgemaakt voor extra vraagstukken.

Het CDA stelt voor om - gezien de tijd - vragen schriftelijk te stellen.

De SP weet niet of het College dan voldoende tijd heeft om die vragen te beantwoorden. Spreker is wel van mening dat eerder had moeten worden aangegeven dat er wat meer tijdsdruk achter dit Forum zat.

De voorzitter vraagt of de onderwerpen in dit Forum voldoende zijn behandeld om aanstaande donderdag tijdens de raadsvergadering een besluit te kunnen nemen en dan eventueel nog een aantal onderwerpen met elkaar te bespreken.

Het CDA vraagt hoe het College aankijkt tegen de ingezonden brief van de OR.

Het College stelt dat de OR de vragen uit de brief moet stellen aan de OR van de organisatie waar ze toe behoort, namelijk aan Het Plein. De gemeente gaat pas per 1 januari 2019 over de medewerkers en dan pas is het ‘de OR van de gemeente’.

Het CDA vraagt het College de zorgen via de OR over te brengen aan de directeur van Het Plein.

Het College gaat ervan uit dat de directeur van Het Plein van de bestaande zorg op de hoogte is.

Het is de ChristenUnie niet duidelijk over welk voorstel aanstaande donderdag een besluit moet worden genomen. Spreker heeft begrepen dat pas in september een besluit wordt genomen over een minimum- en een maximumvariant.

Het College geeft aan te zullen komen met voorstellen op basis van de voorstellen die Bureau Berenschot heeft gedaan. Zoals in de Voorjaarsnota reeds aangegeven, houdt dit in, dat wordt voorgesteld om tot een maximale bezuiniging van circa tien procent te komen. Dat correspondeert met de maximumvariant uit het rapport. Hierover zal in september een besluit worden genomen.

Over de integraliteit en de financiën herijking Sociaal Domein en de voorstellen met betrekking tot Het Plein, Delta en de begrotingen zullen donderdag a.s. door de raad besluiten worden genomen.

De voorzitter concludeert dat de fracties instemmen met agendering voor de raadsvergadering van donderdag aanstaande, al constateert zij bij de fracties BewustZW en de Stadspartij terughoudendheid.

De voorzitter dankt eenieder voor diens inbreng en sluit het Forum.

Advies

Voldoende besproken. Verder debat in de raad

Behandeld in Raad 5 juli 2018 (19:30 - 23:00) Naar boven

Verslag van de vergadering

Zie de bijlage.

Besluit

Aangenomen
Geen amendementen ingediend