Aanvraag aanvullende uitkering vangnetregeling 2016

Onderwerp

Aanvraag aanvullende uitkering vangnetregeling 2016

Programma

04. Een vitale samenleving, iedereen doet mee

Forum

Oordeelsvormend

Portefeuillehouder

A de Jonge

Inlichtingen bij

Raymond Schuurman
06 20032974 r.schuurman@zutphen.nl

Soort bevoegdheid

Kaderstellend

Beleidsvrijheid

Ruim

Programmabegrotingswijziging

Nee

Het college van burgemeester & wethouders stelt voor :

1. kennis te nemen van het 'Tekort op het Participatiebudget 2016, Analyse van mogelijke oorzaken en maatregelen gericht op terugdringing' en de bijbehorende prognose, analyse en maatregelen;
2. de zienswijzebrief Zienswijze Raad Vangnetregeling 2016 vast te stellen.

Inhoud

Inleiding/aanleiding

De gemeente is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de Participatiewet. De uitvoering van het gedeelte voor bijstandsgerechtigden is ondergebracht bij de GR Het Plein. Ten behoeve van het verstrekken van de bijstandsuitkeringen ontvangen gemeenten van het Rijk een budget op grond van de Participatiewet (Pw-budget).

Ook in 2016  is de verwachting dat er een tekort zal zijn op het Pw-budget (voor 2015 is er door het Rijk recentelijk een aanvullende uitkering van bijna € 3 miljoen toegekend). Om in aanmerking te komen voor aan aanvullende uitkering moeten aan een aantal voorwaarden worden voldaan, waarvan aan een aantal al in 2016. De aanvraag van het college dient uiterlijk 15 augustus 2017 ingediend te zijn bij de Toetsingscommissie.

Bij het verzoek dienen de volgende documenten toegevoegd te zijn:

• een globale analyse van de (mogelijke) oorzaken en de omvang van het tekort, aangevuld met een prognose voor de komende jaren (zie Rapport Maatregelen Pw-budget 2016);
• een document waarmee het college de raad heeft geïnformeerd over de analyse en maatregelen die worden genomen en/of overwogen om tot een reductie van het tekort te komen (zie Rapport Maatregelen Pw-budget 2016);
• een document waaruit de opvattingen van de gemeenteraad over de analyse en de voorstellen van het college blijken (zie de bijlage met de zienswijzebrief); en
• een overzicht van wat de gemeente feitelijk heeft gedaan om het tekort het hoofd te bieden en de effecten van de genomen maatregelen (zie Rapport Maatregelen Pw-budget 2016).

Hoewel de gemeente dus pas in augustus 2017 een aanvraag hoeft in te dienen, dient deze al in 2016 voorbereid te worden. Het is vereist dat in 2016 de analyse en het plan met maatregelen zijn opgesteld en aangeboden zijn aan de raad. Er moet een document zijn, waarin de gemeenteraad de opvattingen deelt over de analyse en de maatregelen. Daarvoor is de procedure van een zienswijze gekozen (en door deskundigen geadviseerd).

Daarvoor heeft Het Plein het document 'Tekort op het Participatiebudget 2016, Analyse van mogelijke oorzaken en maatregelen gericht op terugdringing' opgesteld, dat als bijlage is opgenomen ( ook aangehaald als 'Rapport' of 'Rapport Maatregelen PW-budget 2016').

In Zutphen verwachten we in 2016 een tekort op het Pw-budget van ongeveer € 2,6 miljoen en een compensatie van bijna € 1,2 miljoen.

Beoogd effect

Het bijgevoegde rapport 'Tekort op het Participatiebudget 2016, Analyse van mogelijke oorzaken en maatregelen gericht op terugdringing' dient de twee bovenstaande doelen: aanvraag van de vangnetuitkering en opstellen van een pakket maatregelen gericht op terugdringing en dus structureel verkleinen van het tekort op het Pw-budget.

Argumenten

1.1 Met het bijgevoegde rapport wordt voldaan aan de voorwaarden die gesteld worden aan de aanvraag voor de vangnetregeling voor de uitkering van een bedrag van bijna € 1,2 miljoen.

Het rapport bevat een prognose van het tekort over de komende jaren, een analyse van (mogelijke) oorzaken voor het tekort en maatregelen die Het Plein wil nemen om het tekort te reduceren. Het is vereist dat in 2016 de analyse en de maatregelen gericht op terugdringing van het tekort zijn opgesteld en zijn aangeboden aan de gemeenteraad. We verwachten in 2016 een tekort op het Pw-budget van ongeveer € 2,6 miljoen en een compensatie van bijna € 1,2 miljoen.

1.2 In het rapport wordt een goede analyse gegeven van de werking van het Pw-budget, het verdeelmodel, prognoses van inkomsten en uitgaven Pw-budget, analyse van mogelijke oorzaken voor het tekort.

De totstandkoming van de budgetten en de verdeling daarvan zijn ingewikkelde processen en worden beïnvloed door vele factoren. De analyse helpt om de materie goed inzichtelijk te krijgen en te begrijpen waarom er in Zutphen een tekort is.

1.3 In het document worden de maatregelen beschreven die dienen ter onderbouwing van de aanvraag en die moeten leiden tot terugdringing van de tekorten.

Het document gaat uit van groeien naar het landelijk gemiddelde van resultaten. Het pakket aan maatregelen moet instroom beperken, uitstroom bevorderen, terugvordering verbeteren en handhaving effectiever maken. Daarnaast blijven de maatregelen en doelstellingen in het kader van de vangnetaanvraag over 2015 onverlet van kracht.

Tabel 1: Resultaat van de maatregelen uit 2015 in de periode tot en met augustus/november 2016:

	Doel	Resultaat Het Plein	Resultaat Lochem	Resultaat Zutphen
Instroom (t/m november)	Maximaal 38%	34%	32%	35%
Uitstroom (t/m november)	Minimaal 24%	28%	23%	30%
Ontwikkeling (t/m augustus)	Maximaal 1%	4,1%	+6,5%	3,4%

In de bovenstaande tabel valt op dat de doelstellingen op het terrein van in-en uitstroom behaald zijn, maar dat de ontwikkeling van het bijstandsbestand ver boven de doelstelling ligt. Deze sterkere ontwikkeling wordt in zijn geheel veroorzaakt door de verhoogde instroom van statushouders; zonder deze ontwikkeling is er sprake van een lichte daling (- 0,4%).

Tabel 2: Maatregelen:

Uit 2015 met effect op 2016/ 2017	Toelichting
Nieuwe aanpak aan de Poort voor kansrijke bijstandsgerechtigden	Directe begeleiding van deze kansrijke groep naar een baan
Nieuwe aanpak jongeren	Grotere uitstroom naar werk, direct een baan of naar school
Poortprogramma stroom 2 en 3	Begeleiding naar werk, werkervaringsplekken of werkprojecten.
CV-dokter	Ondersteuning cv opstellen en sollicitatiebrief schrijven
Max-WW-ers uitleg	Personen die aan einde van WW zitten, krijgen uitleg over gevolgen bijstand. Die zijn vaak negatief voor deze groep.
Marginaal ondernemerschap en uitstroompremie	Bevorderen en ontwikkelen tot zelfstandig ondernemerschap
Samenwerking werkgevers en imago	Samenwerking Delta, UWV en Het Plein in Werkgeversdienstverlening
Handhavingsplan	Actueel plan van aanpak, betere matching en rechtmatigheidscontrole
2016 en verder
Investeren in kennis en deskundigheid medewerker	Plein op Orde
ESF voor statushouders	Subsidie voor effectievere aanpak begeleiding naar werk voor statushouders
Doorontwikkelen jongerenaanpak	Pilot om jongeren, die bij voorbaat niet als kansrijk gezien worden voor scholing, toch op school te krijgen
Inzet poortprogramma voor zittende bestand	Zie boven , maar dan voor klanten die niet deelnemen aan traject of project
Scherp aan de poort	Beperken instroom via proces van intake en handhaving
Project minder regels	Wetgeving efficiënter en effectiever inzetten

1.4 De aanvraag kan het tekort op het Pw-budget voor 2016 verkleinen en het pakket maatregelen moet het structurele tekort verder terugbrengen.

De tekorten op het Pw-budget lopen steeds verder op en zijn een aanslag op de totale begroting. De vangnetuitkering en de maatregelen moeten helpen om de tekorten terug te dringen, ook structureel. In de tabellen hieronder worden de ontwikkeling van het Pw-budget en de lasten in kaart gebracht voor de komende jaren.

Ontwikkeling Pw-budget 2016-2019	2016	2017	2018	2019
Zutphen	€ 19.165.612	€ 19.112.920	€ 20.756.631	€ 21.171.764

 

Ontwikkeling lasten Pw-budget 2016-2019	2016	2017	2018	2019
Zutphen	€ 21.797.930	€ 22.535.485	€ 23.115.909	€ 23.993.782

Bronnen: Ministerie SZW en Het Plein

1.5 Er zijn geen extra middelen nodig of investeringen om de maatregelen uit te voeren.

De kosten van de maatregelen worden gedekt uit de bestaande begroting en reeds toegekende en bestaande middelen.

2.1 De zienswijze moet de opvattingen weergeven van de gemeenteraad, waarmee tegelijk wordt voldaan aan één van de voorwaarden.

Ten behoeve van bespreking in forum en raad is een conceptbrief opgesteld die kan dienen als bespreekstuk. De zienswijze heeft als doel om te voldoen aan de voorwaarden voor de aanvraag van een uitkering, maar tegelijk biedt de brief/procedure het college en de raad de mogelijkheid in gesprek te gaan over feiten, prognoses, beleid en uitvoering rondom het Pw-budget.

Wat in ieder geval opvalt is dat er sinds een aantal maanden sprake is van een daling van bijstandsgerechtigden, als je de statushouders niet meetelt. Dat vraagt om extra inzet op de groep statushouders. Verder valt op dat de instroom en uitstroom positiever uitvallen dan de doelstellingen, maar dat de uitstroom naar werk achterblijft. Het Plein zal daar, samen met andere organisaties zoals Delta en UWV, maar vooral ook werkgevers, nog meer op moeten richten. Meer aandacht voor handhaving en intake vraagt tegelijk aandacht voor de bejegening van cliënten, waarbij vertrouwen en de juiste ondersteuning voorop moeten staan.

Kanttekeningen

1. Het rapport bevat nieuwe maatregelen, maar steunt vooral op eerder in gang gezette maatregelen.

Het Plein heeft eind 2015 en in 2016 in het kader van de vangnetuitkering voor 2015 maatregelen ingezet om de uitgaven op het Pw-budget voor de gemeenten Lochem en Zutphen te verminderen. Daarbij is intensief samengewerkt met gemeenten, partners en werkgevers in de regio. In het huidige rapport wordt inzichtelijk gemaakt welke resultaten de maatregelen uit 2015 in 2016 hebben opgeleverd en wat in 2016 is ondernomen of wordt ondernomen om het tekort verder te beperken. Hierbij geldt dat in het vangnetrapport van 2015 al opgenomen was dat de effecten van de genomen maatregelen pas echt goed zichtbaar zijn in 2017.

Aan het totale pakket worden een aantal nieuwe maatregelen toegevoegd (ESF voor statushouders, doorontwikkeling jongerenaanpak, verbreding poortprogramma naar zittende bestand en verdere instroombeperking).

Voor deze maatregelen zijn al eerder budgetten vrijgemaakt, en deze zijn deels ook opgenomen in de besluitvorming en budgetten in het kader van Plein op Orde.

2. De aanvullende uitkering zal niet het gehele tekort dekken.

Gemeenten die geconfronteerd worden met een tekort moeten hiervoor in principe eigen middelen aanspreken. De gedachte hierachter is dat gemeenten hierdoor geprikkeld worden om zo min mogelijk uitkeringen en zo laag mogelijke uitkeringskosten te realiseren. Daarom komt ook na de aanvullende uitkering nog een deel van het tekort voor rekening van de gemeente.

Risico’s

1. De kans bestaat dat het Rijk de aanvraag niet zal honoreren en geen compensatie zal geven voor de tekorten op het Pw-budget.

Gezien de inspanningen die verricht zijn voor het opstellen van het document en de maatregelen wordt die kans klein geacht.

2. Gezien de ontwikkelingen, de afhankelijkheid van externe ontwikkelingen en de Zutphense cijfers is de ambitie hoog.

De doelstellingen die zijn opgesteld in het kader van de vangnetregeling 2015 zijn nog steeds onverlet van kracht. Dit houdt in dat het bijstandsbestand in Zutphen in 2017 dient te dalen en er wordt toegewerkt naar het landelijk gemiddelde. De doelstelling voor 2017 dient behaald te worden door het verder doorvoeren van de maatregelen zoals vorig jaar beschreven. Daarnaast zullen de maatregelen die zijn opgenomen in Het Plein op Orde bijdragen aan het bereiken van het doel. De ambitie past bij de opgave die er is voor Zutphen, en die verwoord is in het focustraject, de doelstellingen en de speerpunten (in het bijzonder Samen werk bereikbaar maken).

Communicatie/Vervolgtraject/Uitvoering

Het is vereist dat in 2016 de analyse en de maatregelen gericht op terugdringing van het tekort zijn opgesteld en zijn aangeboden aan de gemeenteraad.

Vervolgens moeten de analyse en de maatregelen met de raad worden afgestemd. Daarvoor is de procedure van een zienswijze gekozen (en door deskundigen geadviseerd). De bespreking van de zienswijze met het forum en de raad en de vaststelling ervan in de raad kan in de eerste helft van 2017 plaatsvinden.

De aanvraag moet uiterlijk 15 augustus 2017 worden ingediend bij de Toetsingscommissie van het Ministerie van SZW.

Rapportage/evaluatie

De maatregelen zullen een plek krijgen in het jaarplan van Het Plein. De resultaten van de maatregelen zullen via de bestuursrapportages en het jaarverslag verantwoord worden.

Financiën

Wanneer de vangnetuitkering eind 2017 wordt toegekend, betekent dit dat het eigen risico op het Pw-budget over 2016 wordt teruggebracht tot 7,5%. De uitgaven op het Pw-budget boven deze drempel worden dan door het Rijk gecompenseerd. Uitgaande van de prognoses het tekort op het Pw-budget in 2016 ontvangt de gemeente bij toekenning een aanvullende uitkering op basis van wet- en regelgeving compensatie ter omvang van € 1.194.897. Het tekort voor 2016 bedraagt € 2.632.318 (tekort van 14%).

De uitkering zal ter zijner tijd (eind 2017) naar verwachting worden toegevoegd aan de reserves.

De maatregelen vragen, in tegenstelling tot de aanvraag van 2015, geen extra investering. De maatregelen kunnen binnen de bestaande begroting en op basis van de reeds gedane investeringen worden uitgevoerd.

Bijlagen

• De zienswijzebrief Zienswijze Raad Vangnetregeling 2016.
• Rapport 'Tekort op het Participatiebudget 2016, Analyse van mogelijke oorzaken en maatregelen gericht op terugdringing'.

Ontwerp

Besluit

De raad van de gemeente zutphen,

gelezen het voorstel van het college van burgemeester & wethouders van 20 december 2016 met nummer 94685

b e s l u i t :

1. kennis te nemen van het 'Tekort op het Participatiebudget 2016, Analyse van mogelijke oorzaken en maatregelen gericht op terugdringing' en de bijbehorende prognose, analyse en maatregelen;
2. de zienswijzebrief Zienswijze Raad Vangnetregeling 2016 vast te stellen.

Aldus besloten in de openbare vergadering van

de raad van de gemeente zutphen,

gehouden op:

de voorzitter, de griffier,