Forumverslag 12-01-2021

(Presentatie over de toekomst) Huishoudelijke zorg (12-01-2021)

Aanwezig namens	Naam
GroenLinks	M.T.E. Westerik
SP	G.J.N. Müller
PvdA	J. Bloem
Burgerbelang	E Yildirim
D66	I van Dijk
VVD	A. van Dijk
CDA	H Haringsma
Stadspartij
BewustZW	A.W. Jansen
ChristenUnie	G.A. Kamp
Kies Lokaal Zutphen Warnsveld	P.I. Ackermans

Portefeuillehouder(s)

M. ten Broeke

Verslag van de vergadering

De voorzitter opent de vergadering. Onderwerp is een presentatie van de toekomst van de huishoudelijke zorg in Zutphen. Aan de raadsleden zal gelegenheid worden gegeven tot het stellen van vragen.

Gestart wordt met een inspreker, Mevrouw Tamara Bak. Zij is werkzaam in de thuiszorg in Zutphen. Mevrouw Bak verricht zelf huishoudelijk werk sinds 5 jaar bij Mathilda. Zij heeft veel veranderingen en verslechteringen meegemaakt. Zij werkte eerder bij Zorgkompas. Daar was capaciteit nijpend, en kon zij of een collega niet worden vervangen bij ziekte. Er werd voor inval zelfs gevraagd naar kinderen van medewerkers. Door de marktwerking werd er steeds overgestapt naar een andere aanbieder.  Zij is voorstander van het volledig verwerken van de marktwerking. Sommige cliënten zijn bang dat de oude situatie terugkeert. Het is voor haar en de cliënten belangrijk dat de gemeente zorgdraagt dat zij in september weer over kan naar een andere organisatie.

De PvdA heeft een vraag: Heeft u overwogen om aan te sluiten bij een coöperatie van huishoudelijke hulpen. Mevrouw Bak weet niet wat hiermee precies bedoeld wordt. De PvdA geeft aan dat 13% in Zutphen daarbij aangesloten is. Mevrouw Bak is daarmee bekend.

De PvdA wil weten of zij overwogen heeft om zichzelf aan te sluiten? Mevrouw Bak: daar wil ik me bij aansluiten. 

GroenLinks gaat door op de vraag rond de coöperatie. Zij herkent hetgeen waar de SP mee bezig is. Mooi dat we het in toekomst beter kunnen inrichten. Vraag: heeft u zelf overwogen om zelf in coöperatie te stappen?

Mevr. Bak kan daar geen antwoord op geven. 

GroenLinks begrijpt dat het kunnen terugvallen op lokaal aanspreekpunt en duidelijkheid belangrijk zijn.

De voorzitter geeft daarna het woord aan het College. Het College is blij met de bespreking vanavond van een notitie die we in deze vergadering zullen toelichten. Uiteindelijk gaat alles over mensen. In een eerder forum is gesproken over de situatie in huishoudelijke zorg. Vanavond gaan we zien hoe de huishoudelijke zorg volwaardig werk biedt aan de cliënten. 

Daarna verzorgt de heer Eugene Lobrey, namens de ambtelijke ondersteuning, een presentatie.

Deze presentatie: Grip op de uitvoering van de huishoudelijke zorg hoort bij een verkennende vergaderingen over met name het sturingsmodel. Het gaat met name om de opdracht relatie van het college met de huishoudelijke hulp. 

De voorzitter dankt de heer Lobrey en geeft gelegenheid aan aanwezigen voor vragen en opmerkingen

De SP heeft een verduidelijkende vraag: het huidige model, overeenkomst is langzaam en moeizaam. Kunt u uitleggen waarom het zo lastig is om hen aan de afspraken te houden. Lobrey: er zijn in contracten verschillende eisen gesteld aan met name de hulp zelf. Daarnaast zijn er eisen over de dienstverlening, met een werkplan, resultaten en signalering. Al dat soort gegevens vergen veel administratie en uitwisseling. Toezicht vraagt intensieve gesprekken met 14 partijen. Uit verslagen blijkt dat het in praktijk niet mogelijk is. Er is weinig ontwikkeling in gang gezet, bijv. rondom verbinding met wijknetwerken. Je zou er nog meer eisen aan kunnen toevoegen maar dan gaat er steeds meer budget op aan zaken die niet direct hulp opleveren. Daarom moet je het op een slimmere manier organiseren.

De VVD wil reageren op het voorstel. De voorzitter wil dit na de reactie van het College doen.

Kies Lokaal Zutphen Warnsveld stelt dat het vaste gezicht voor inwoners belangrijk is: We willen kartelvorming voorkomen. Kan de inzet van goedkope arbeid voorkomen worden, die ten koste gaat van professionaliteit. Daarnaast lazen we bij optie 3 over een budgetplafond, die zagen we bij de 4e.variant niet terug. Is er bekend over de rol van coöperaties.

Lobrey: Met 3 partijen zijn afspraken gemakkelijker te realiseren, dat is een hanteerbaar model. Maar een model met coöperatie waarbij bedrijven kunnen in- en uit kunnen treden zou ook kunnen. Dat is een basis om in vertrouwen te werken aan ontwikkeling van een aantal zaken. Wat betreft het budgetplafond is een ander onderdeel van de manier waarop de gemeente zichzelf financiert. Kartelvorming geeft een lading, maar wanneer je het hebt over partnerschap dan heb je een gelijkwaardige contractrelatie maar geeft een vast samenwerkingsverband. Het is geen kartelvorming maar je haalt het uit de markt. Benchmarks kunnen helpen tegen kartelvorming.

GroenLinks: Optie 4, kun je dan ook voor een werknemers coöperatie kiezen?. Lobrey: is geen essentieel onderscheid, dat kun je niet eisen. Dat zul je met objectieve criteria moeten vastleggen. Vast gezicht voor inwoners is een zorgpunt, en belangrijk punt dat in programma van eisen kan worden opgenomen. Er is naar voren gekomen dat niet iedereen lid wil zijn van een coöperatie, sommigen willen in dienst van een werkgever. Daar is al eerder naar gekeken.

BurgerbelangZW: kan iedereen zich aanmelden bij een coöperatie? Zijn bij de verschillende scenario’s rekening gehouden met de financiële gevolgen?

Lobrey: Acceptatie laat je aan de coöperatie over, maar je kunt als gemeente kaders meegeven om tot rechtmatige eisen te komen. Er is geen financieel bespaareffect te verwachten vanuit de keuzes. Er moet zo min mogelijk weglekken aan overhead. Je kunt sneller schakelen en ook weer afbouwen indien mogelijk.

De ChristenUnie heeft 2 vragen: van de 14 zorgaanbieders, zijn die bevraagd over deze plannen? Over hoeveel medewerkers (niet fte) spreken we hier? Een reductie van 14 naar 3 of minder organisaties?

CDA: is er geen risico dat we straks teruggaan naar 3 aanbieders met een hoog prijskaartje?

PvdA wil weten of model 4 de mogelijkheid voor fatsoenlijk loon geven, en of gemeentes inzicht krijgen in financiële posities van de aanbieders. En mogen aanbieders met winstoogmerk worden uitgesloten? Kan ook regiobonding worden meegenomen? Waarom is contractsturing zo mogelijk?

BewustZW: schaalvergroting waarbij minder partijen het werk gaan uitvoeren. Denkt het College zelf meer of minder grip te hebben? Denkt College door op afstand zetten, ook minder verantwoordelijkheid te zijn voor de opdrachtgever. 

SP: schaalvergroting is geen sprake van. Effect van het voorstel is dat we het weer kleinschalig gaan organiseren. 

BewustZW: we zitten op dezelfde lijn als SP. Van 13 naar 3 of 4, dan ga je naar schaalvergroting. 

SP: Dan wordt het een kwestie van woordkeuze, het is meer sprake van brengen van orde.

Lobrey: Een tussenstap van 14 via 6 naar 3, geeft geen helder perspectief voor aanbieders. Dan kun je er namelijk niet vanuit gaan dat je voor langere termijn gekozen wordt.  3 is een mooi getal, je kunt gebruik maken van 3 'best practices'. Er zijn nu al aanbieders die hebben aangegeven die zich willen beperken qua aanbieden van diensten. Je kunt zorgen met je eisen t.a.v. binding van regionale gemeenschap, die naar jouw inzicht de beste papieren hebben voor een duurzame samenwerking. Het aantal aanbieders is moeilijk te duiden. Naar schatting 250-300 medewerkers. Qua loon gaat het om groot verschil tussen betaling aan aanbieder door gemeente en loon. Schaalvergroting zal ik mij niet in mengen. Met een georganiseerde schaal zal er een redelijke goede kwaliteit schil te realiseren. Met beperkt aantal aanbieders kun je betere werkwijzen afspreken. De financiële situatie geldt ook voor de periode na het contract, dat hoort bij het partnerschap. De financiële effecten worden ook op deze manier duidelijk, in de vorm van een uitwerkingsbesluit. Dit zal niet zozeer besparing opleveren, maar gericht zijn op kwaliteit. Over contractmanagement in huidige vorm, daar is heel veel tijd voor nodig als alle informatie uit gesprekken moeten worden gehaald, en niet uit een eenduidig systeem kunnen worden gehaald.

De voorzitter wil overleggen. We gaan de eindtijd niet redden. Zij vraagt aan de aanwezigen om de vergadering door te laten gaan tot 21.00 uur.

Het College geeft een presentatie. Voorkeur van het College is scenario 4. We willen dit eind maart gaan behandelen in de raad. September 2021 moet het werkelijk zijn. Zij is benieuwd naar de reacties.

De VVD heeft een aantal opmerkingen: We ondersteunen scenario 4. Met dit voorstel wordt een zorgvuldig vervolg gegeven aan het coalitieakkoord. Er zijn kanttekeningen bij de kwaliteitsnormen en instrumenten voor de mensen die verantwoordelijk zijn voor afgifte van de indicatie. Opmerking bij de signaleringsfunctie. Bij maatwerk leeft een gedeelde rol.

De SP is hier heel enthousiast over. De maatwerking is ingevoerd in 2007, dat bracht een winstprikkel in het stelsel. Lagere lonen, hogere werkdruk en andere ongewenste effecten. De baan werd steeds meer een bijbaan voor ongeschoolde jongeren. De gemeente was het 3e slachtoffer door het weglekken naar winst. Er is een jungle ontstaan van bedrijven. Het is tijd voor rust op de markt.

De vragen: 1. De winstprikkel, het blijft mogelijk om voor bedrijven om 1 van de organisaties te worden. Hierdoor blijft uitbuiting mogelijk. Hoe gaan we dit voorkomen? De 2e vraag is: hoe bannen we concurrentie uit? Hoe gaan we de samenwerking organiseren. 3.Hoe kunnen medewerkers elkaar weer ontmoeten in Zutphen.

GroenLinks wil hieraan toevoegen: wij zijn benieuwd hoe we kunnen garanderen dat een werknemers coöperatie mee kan doen? Hoe gaan huishoudelijke hulpen zicht krijgen hoe dit werkt? Heeft u ook best practices van andere gemeentes?

Fractie Kies Lokaal Zutphen Warnsveld: Wij willen nadruk op vaste hulp tegen goed tarief, waarbij winstprikkel ontbreekt. Het risico van kartelbelang, hier moet het belang van de gemeente en de klant bovenaan staan. Waarom wordt het risico van kartels toch genoemd?

BurgerbelangZW: wat gaat er gebeuren als een bedrijf Mathilda niet wordt geselecteerd, wordt Tamara dan organiseren? Hoe wordt omgegaan met de rol van andere culturen bij selectie? Sas regime, wat wordt hiermee bedoeld?

SP: Kartelvorming is bedoeld om concurrentie te verminderen om winst te maximaliseren. Daar hoeven we niet bang voor te zijn, als er geen winst gemaakt kan worden. 

PvdA: waarom het punt naar voren brengt waarom College met 14 aanbieders heeft gesproken heeft.

BurgerbelangZW: zijn we benieuwd naar. 2 of 3 beperking, geeft minder keuzevrijheid voor cliënten.

D66: niet verder effort steken in coöperaties.

SP: D66 is voorstander van marktwerking. Als wordt gekeken waar het tot nu toe heeft geleid. Waarom moet concurrentie in stand blijven?

D66: Onze doelstelling is voorkomen van monopolie, enige marktwerking is wel noodzakelijk. Is advies van Brede Adviesraad al binnengekomen. Kunnen we de Tevredenheidsmetingen ontvangen>

GroenLinks: Wat voegt 3 tot 5 toe?

D66: We willen geen monopolie. 

CDA: Goed stuk, duidelijk. We denken dat het geen economie college wordt. Hoe gaan we zorgen dat niet 2 of 3 een hele dure dienst gaan aanbieden door de toegenomen complexiteit. Daar moeten we naar gaan kijken.

BewustZW: Welk scenario heeft voorkeur, wij denken 4. We denken dat het voorstel dat er nu ligt, kansrijk is.

PvdA: Ook hier een voorkeur voor 4 door goede afspraken over kwaliteit van de hulp. 

Het College gaat in op de aantal vragen: wat betreft de aanbieders, dat we moeten oppassen voor te hoge kosten. De gedachtegang hierbij is dat we door langdurige overeenkomsten gaan besparen op kosten doordat we niet iedere 2, 3 jaar een nieuwe aanbesteding moeten doen. Het is bedoeling dat we zelf niet kunnen selecteren. De eis van partnership maakt dat we ook inzicht eisen in de financiële situatie. De aanbieder zal zich lokaal moeten organiseren, dat zij er in Zutphen een ontmoetingsplek komt voor medewerkers en een goede samenwerking met de andere lokale organisaties. Over de werknemers coöperatie kan onderdeel blijven. We hebben dit in de afgelopen jaren gestimuleerd en we moeten dit behouden. De brede adviesraad sociaal domein is nog aan het werk met een advies. Dit zal meegenomen worden in het voorstel. De enquêtes en de ervaringsonderzoeken, wat WMO breed gebeurt, wordt nog afgemaakt en krijgt u nog te zien. Het complete onderzoek is nog niet klaar. Dan is er nog de vraag of met alle aanbieders gesproken is, en dat is in praktijk niet handig. Vraag over andere gemeentes: we hebben contact met Amsterdam, Groningen en Enschede. 

Lobrey: SAS: sociale en specifieke diensten, die je lokaal in een simpele contractvorm kunt regelen. De regels moet je wel vastleggen. Wat betreft het kartelrisico, dat moet je in de verhouding met die partijen waar je een uitsluitend recht aan toe wil kennen een gelijkwaardige relatie hebt. 

BewustZW: kan er een voorwaarde worden opgenomen over ontbinding van het contract. 

BurgerbelangZW: wat gebeurt er met Tamara wanneer haar werkgever niet wordt gekozen?

Het College: een belangrijke vraag en hierbij zijn 2 opties: 1. de werkgever blijft het uitvoeren, 2. wanneer dat niet zo is, wordt zij overgenomen incl. de client zodat het gewaarborgd is.

De voorzitter concludeert dat de opmerkingen worden meegenomen in het raadsvoorstel dat 29 maart a.s. aan de orde zal komen. Het College is blij dat de gekozen richting wordt gekozen.

Advies

Stuk komt (nu) niet voor besluitvorming in de raad